Morze Bałtyckie, nasze jedzenie i o co w tym chodzi
Jeżeli sądzisz, że to co jesz ma wyłącznie wpływ na twoje zdrowie i dobre samopoczucie, to zastanów się na tym raz jeszcze. Wyniki nowych badań przeprowadzonych w Finlandii pokazują, że możesz pomóc w łagodzeniu obciążeń i zagrożeń związanych z niebezpiecznymi substancjami występującymi w łańcuchu dostaw żywności poprzez wybór odpowiednich produktów żywnościowych i przestrzeganie wskazówek dietetycznych. Naukowcy z projektu Foodweb, koordynowanego przez MTT Agrifood Research Finland, stawiają w centrum uwagi Morze Bałtyckie, twierdząc że łańcuch dostaw żywności sieje spustoszenie w tym akwenie. I w drugą stronę, niebezpieczne substancje nagromadzone w ekosystemie morskim mogą zwiększyć ryzyko spożycia szkodliwej dla zdrowia żywności. Partnerzy Foodweb przygotowali informacje na temat obciążenia środowiska przez różne produkty żywnościowe i powiązane z nimi zagrożenia środowiskowe. To pomaga rzucić światło na żywność, którą należy wybierać. Naukowcy przeanalizowali oddziaływanie łańcucha dostaw żywności na Morze Bałtyckie. Szczególny nacisk położyli na produkcję i spożycie żywności w centralnym regionie Morza Bałtyckiego. Winowajcą, generującym największe obciążenie Morza Bałtyckiego azotem i fosforanem jest produkcja pierwotna, podczas gdy produkcja paszy dla zwierząt przyczynia się głównie do eutrofizacji, zajmując ponad 50% obszarów gruntów rolnych w regionie. Produkcja mięsa i mleka ponosi odpowiedzialność za największą część obciążenia - mówi starszy specjalista ds. badań naukowych Yrjö Virtanen z MTT Agrifood Research Finland. Obciążenie azotem generowane przez produkcję wołowiny mierzy się zwykle w ocenach cyklu życia w przedziale od 30 do 50 gramów azotu na 1 kilogram wołowiny. "Ocena przeprowadzona w ramach badań oparła się na modelu całego łańcucha dostaw żywności" - powiedział dr Virtanen. "Pokazuje, że obciążenie azotem generowane przez 1 kilogram wołowiny wynosi 78 gramów." Zespół odkrył, że azot wytwarzany w czasie produkcji wieprzowiny i jaj stanowi około 33%, podczas gdy jego ilość w przypadku produkcji mięsa drobiowego wynosi około jednej siódmej tej, jaka powstaje w produkcji wołowiny. Łańcuchy produkcji jednego kilograma ziarna lub jednego litra mleka wytwarzają jedynie około jednej piętnastej obciążenia azotem powstającego w wyniku produkcji wołowiny. Jeżeli chodzi o jeden kilogram ziemniaków, to obciążenie azotem wynosi zdaniem naukowców zaledwie jedną setną w porównaniu do wołowiny. Co zaś się tyczy obciążenia fosforem, to łańcuch produkcji jednego kilograma wieprzowiny generuje około jednej czwartej tego, co łańcuch produkcji jednego kilograma wołowiny. Mięso drobiowe i jaja odpowiadają za około jedną dziesiątą, a mleko za około jedną piętnastą tego co wołowina. Należy zauważyć, że istnieją różnice w danych z poszczególnych krajów w zależności od efektywności wykorzystywania składników odżywczych. Wybór odpowiednich produktów żywnościowych mógłby doprowadzić do obniżenia eutrofizacji. "Przestrzeganie krajowych wytycznych dietetycznych może obniżyć obciążenie wywierane przez rolnictwo o około 7%" - mówi Virpi Vorne, również z MTT Agrifood Research Finland. Kierownik naukowy Fińskiego Instytutu Środowiska Matti Verta zauważył: "W przypadku spożywania ryb z Morza Bałtyckiego należy stosować się do zaleceń. Ryby należy spożywać raz lub dwa razy w tygodniu, a ich gatunki powinny być na wszelki wypadek zróżnicowane. Wedle zaleceń Fińskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności osoby w wieku prokreacyjnym, małe dzieci i kobiety ciężarne nie powinny spożywać dużych śledzi bałtyckich, łososi ani pstrągów złowionych w Morzu Bałtyckim więcej niż raz lub dwa razy w miesiącu. Niemniej Morze Bałtyckie nie jest jednym źródłem zagrożenia. Niebezpieczne substancje nagromadzone z innych części środowiska i powstające w czasie przygotowywania żywności również mogą akumulować się w tym, co spożywamy." Producenci żywności i konsumenci powinni stanąć na wysokości zadania i pomóc w minimalizowaniu tego problemu poprzez zwiększanie zbiorów i sprzyjanie ekologicznej efektywności wykorzystywania składników odżywczych" - zdaniem profesor Sirpa Kurppa, naukowiec z MTT Agrifood Research Finland. "Konsumenci powinni być świadomi najistotniejszych wyzwań w łańcuchu produkcji we własnym kraju" - zauważa profesor Kurppa. "Konsumenci i łańcuch produkcji powinny połączyć siły, aby w sposób znaczący obniżyć obciążenie substancjami odżywczymi w Morzu Bałtyckim." Wkład w badania wnieśli eksperci z Fińskiego Instytutu Środowiska (SKYE), Uniwersytetu w Tartu i Centrum Nauki AHHAA w Tartu, Estonia, oraz z Uniwersytetu Łotwy.Więcej informacji: MTT Agrifood Research Finland: https://portal.mtt.fi/portal/page/portal/mtt_en
Kraje
Estonia, Finlandia, Łotwa