Komisja uruchamia projekt pilotażowy wolnego dostępu
Komisja Europejska uruchomiła projekt pilotażowy umożliwiający wolny dostęp do cyfrowych publikacji nt. badań finansowanych przez UE w siedmiu głównych obszarach tematycznych. Według Komisji inicjatywa ta powinna zwiększyć widoczność europejskich badań i stymulować innowacje poprzez zapewnienie wolnego dostępu przedsiębiorstwom, szczególnie MŚP, do ostatnich wyników badań. "Łatwy i wolny dostęp do wiedzy w strategicznych obszarach odgrywa pierwszoplanową rolę dla wspólnotowej konkurencyjności w dziedzinie badań" - powiedział Janez Potocnik, Komisarz UE ds. Nauki i Badań Naukowych. "Projekt pilotażowy wolnego dostępu jest ważnym krokiem ku uzyskaniu "piątej wolności", swobodnego przepływu wiedzy między Państwami Członkowskimi, naukowcami, przemysłem oraz ogółem społeczeństwa. Tym sposobem społeczeństwo uzyska godziwy zwrot z badań finansowanych z pieniędzy UE." Projekt pilotażowy obejmie niektóre obszary tematyczne Siódmego programu ramowego (7PR), mianowicie zdrowie, energię, środowisko, technologie informacyjne i komunikacyjne (TIK), infrastruktury badawcze, nauki społeczno-ekonomiczne i humanistyczne oraz naukę w społeczeństwie. Owe obszary wybrano z powodu ich dużego wpływu na społeczeństwo i ich znaczenie dla Europy przy wyzwaniach takich jak zmiany klimatyczne. Wspólnie owe obszary tematyczne stanowią 20% całościowego budżetu 7PR. Od odbiorców grantów 7PR w tych obszarach będzie wymagane przekazanie związanych z projektami artykułów naukowych, zweryfikowanych przez równorzędnych specjalistów, do wybranego przez nich zasobu wolnego dostępu. Nowa klauzula dodana do umowy o grant w wybranych obszarach tematycznych wymaga od naukowców udostępnienia ich artykułów po 6 lub 12 miesiącach od publikacji, w zależności od obszaru tematycznego. W szybko rozwijających się obszarach takich jak energia, środowisko, zdrowie oraz TIK, ostateczny termin to sześć miesięcy. W obszarach badawczych, w których wyniki pozostają relewantne przez dłuższy okres, takich jak nauki społeczne i humanistyczne, ostateczny termin to dwanaście miesięcy. Okres ten umożliwi wydawcom uzyskanie zwrotu z inwestycji. Okres pilotażowy zakończy się wraz z zakończeniem 7PR w 2013 r. Jeżeli model odniesie sukces, Komisja rozszerzy inicjatywę w kolejnym programie ramowym i w Państwach Członkowskich. Komisja nie jest pierwszą instytucją finansującą, która ustanawia zasady wolnego dostępu do wyników finansowanych przez nią badań. W Europie, krajowe i prywatne instytucje finansujące w Austrii, Belgii, Francji, Niemczech, Irlandii, Włoszech, Niderlandach i Wielkiej Brytanii utworzyły podobne mechanizmy. Natomiast poza granicami UE Krajowy Instytut Zdrowia w USA wymaga od odbiorców grantów udostępnienia wyników ich badań do 12 miesięcy od ich publikacji. Na szczeblu UE, Europejski Zespół Doradczy ds. Nauki (EURAB) wzywa do udostępnienia wszystkich wyników badań finansowanych w ramach 7PR najpóźniej do sześciu miesięcy od ich publikacji. W swoim stanowisku dotyczącym wolnego dostępu Niezależna Rada Naukowa Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) oświadcza, że najlepiej byłoby, gdyby badania finansowane ze środków publicznych były udostępniane do sześciu miesięcy od ich publikacji. Ponadto internetowa petycja wzywająca UE do "zapewnienia ogólnego dostępu do badań finansowanych ze środków publicznych w krótkim okresie od ich publikacji"