Skip to main content
European Commission logo print header

Article Category

Wiadomości
Zawartość zarchiwizowana w dniu 2023-03-02

Article available in the following languages:

Uwzględnienie różnic płci biologicznej i płci kulturowej w badaniach nad zdrowiem

W ramach finansowanego przez UE projektu GenderBasic przygotowano szereg zaleceń dotyczących lepszego uwzględniania różnic w zakresie płci biologicznej (ang. sex) i płci kulturowej (ang. gender) w badaniach w dziedzinie zdrowia. Naukowcy muszą mieć świadomość tych różnic na ws...

W ramach finansowanego przez UE projektu GenderBasic przygotowano szereg zaleceń dotyczących lepszego uwzględniania różnic w zakresie płci biologicznej (ang. sex) i płci kulturowej (ang. gender) w badaniach w dziedzinie zdrowia. Naukowcy muszą mieć świadomość tych różnic na wszystkich etapach swych badań, począwszy od treści badań po procedury i metody stosowane w próbach klinicznych - twierdzi koordynator projektu, dr Ineke Klinge z Uniwersytetu w Maastricht (Holandia). Jeżeli chodzi o treść badań, partnerzy projektu GenderBasic sugerują uwzględnienie w badaniach nad zdrowiem różnic w zakresie płci biologicznej oraz aspektów społeczno-ekonomicznych płci kulturowej. Na przykład w dziedzinie neuronauk, uwzględnienie różnic między kobietami i mężczyznami może przynieść korzystne rezultaty w obszarach takich jak poznanie czy podnoszenie nastroju - mówi dr Klinge, zauważając, że to samo tyczy się badań nad sprawnością i zdrowiem człowieka. Co do procedur i metod stosowanych w próbach klinicznych na zwierzętach, dr Klinge jest zdania, że w ramach projektów badawczych leki obowiązkowo powinny być testowane zarówno na samcach i samicach zwierząt, jakkolwiek zwiększałoby to skalę badania i potencjalnie także wymagało udziału większej liczby zwierząt. Naukowcy musieliby możliwie jak najściślej zarejestrować wiek, masę, status rozrodczy oraz fazę cyklu jajnikowego oraz ujawnić płeć zwierzęcia. Powinien być także uwzględniony wpływ różnic w zakresie płci na wszystkie aspekty eksperymentu. W przypadku badań nad zdrowiem i prób klinicznych z udziałem ludzi, według zaleceń GenderBasic, przedmiotem badania powinni być zarówno mężczyźni, jak i stosowna liczba kobiet. Aktualnie odsetek uczestniczek większości takich badań nie przekracza 30%, podczas gdy dla uzyskania właściwej reprezentacji obu płci powinien on wynosić docelowo 50%. Wiele chorób dotyka mężczyzn i kobiety w różny sposób. Na przykład, przewlekła zapalna choroba dróg oddechowych, astma, u chłopców częściej występuje w okresie dojrzewania, natomiast u dziewcząt prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta po okresie dojrzewania. Z uwagi na złożoność choroby nie da się wyjaśnić zróżnicowania płciowego w astmie jednym prostym mechanizmem. Natomiast osteoporoza, choroba układu kostnego, w wyniku której wzrasta ryzyko złamań, dotyczy głównie kobiet po menopauzie. Modelowym pacjentem przy opracowywaniu leków przeciw osteoporozie są więc zazwyczaj kobiety, jakkolwiek są one także przepisywane niewielkiej liczbie pacjentów płci męskiej. Osteoporoza jest jednak z pewnością wyjątkiem potwierdzającym regułę. Według Joany Namorado z dyrekcji ds. zdrowia w Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Badań Naukowych, jej własne doświadczenie kliniczne pokazuje, że nawet jeżeli grupy mniejszościowe takie jak kobiety w przypadku danej choroby stanowią większość i tak przemysł farmaceutyczny nie jest nimi zainteresowany. Jen zdaniem większość naukowców nie jest skłonnych wysłuchiwać argumentów odwołujących się do płci kulturowej, ponieważ koncepcja ta jest dość nieostra, podczas gdy idea płci biologicznej jest dużo bardziej namacalna. Dr Namorado uważa, że "leki wciąż produkuje się dla bogatych białych mężczyzn". "Potrzebujemy spersonalizowanego lekarstwa uwzględniającego płeć kulturową i biologiczną". Projekt GenderBasic, na który ze środków Szóstego programu ramowego (6PR) przeznaczono nieco ponad 200 tys. EUR, oficjalnie zakończył się jesienią 2007 r. Część z wyników projektu, w postaci artykułów recenzyjnych zamówionych przez międzynarodowych ekspertów, opublikowano w dodatku do Gender Medicine Journal zatytułowanym "Bringing gender expertise to biomedical and health-related research" ("Wnoszenie wiedzy w dziedzinie płci kulturowej do badań biomedycznych i dotyczących zdrowia").