Dzięki współpracy transgranicznej Uniwersytet Łotewski stał się regionalnym ekspertem w dziedzinie inteligentnego transportu Realizacja finansowanego przez UE projektu ALLIANCE, opartego na współpracy transgranicznej i dzieleniu się wiedzą, pozwoliła Uniwersytetowi Łotewskiemu stać się liderem regionu w dziedzinie inteligentnego transportu. Transport i mobilność © Nikonaft, Shutterstock Łotwa chce pełnić przewodnią rolę w sektorze innowacyjnego transportu. W centrum jej strategii znajduje się Instytut Transportu i Telekomunikacji (Transport and Telecommunication Institute, TTI) będący centrum skupiającym wiedzę fachową z dziedzin nauki i technologii. Aby pomóc zwiększyć wpływ instytutu na polu inteligentnego i zrównoważonego transportu, autorzy projektu ALLIANCE (Enhancing excellence and innovation capacity in sustainable transport interchanges) postanowili połączyć TTI z dwiema europejskimi jednostkami badawczymi o międzynarodowej renomie: greckim Uniwersytetem w Tesalii (UTH) i niemieckim instytutem badawczym Fraunhofer Institute for Factory Operation and Automation (IFF). Chcąc zdobyć więcej informacji na temat trwającego projektu ALLIANCE, poprosiliśmy o rozmowę dwoje badaczy zaangażowanych w tę inicjatywę: Irinę Yatskiv, profesor z TTI i koordynatorkę projektu, oraz Klausa Richtera z instytutu IFF. Co zamierza osiągnąć zespół projektu? Yatskiv: Projekt ALLIANCE ma na celu zwiększenie zdolności innowacyjnych TTI. Naszym nadrzędnym celem jest ugruntowanie pozycji instytutu jako wiodącego ośrodka badań i innowacji w dziedzinie wzajemnie połączonych systemów transportu – zarówno na poziomie kraju, jak i regionu. Mając to na względzie, ściśle współpracujemy z naszymi partnerami z UTH i IFF, organizując szkolenia, wymiany personelu, wspólne programy badawcze i publikacje, a także umożliwiając ogólną wymianę wiedzy. Czy Państwa starania zakończyły się powodzeniem? Yatskiv: Aby łotewskie władze i przedsiębiorstwa przekonały się do projektowania i rozwijania zrównoważonych systemów transportowych, muszą w pierwszej kolejności zaufać swoim krajowym ekspertom, takim jak TTI. W związku z tym panel ds. doskonałości naukowej i innowacji (ang. Scientific Excellence and Innovation Assurance Panel, SAP) w ramach projektu ALLIANCE współtworzą także przedstawiciele Departamentu Finansów i Planowania Rozwoju w Ministerstwie Transportu oraz międzynarodowego dworca autobusowego w Rydze. Ponadto biorą aktywny udział w zarówno warsztatach dla instruktorów, jak i publicznych debatach organizowanych w ramach projektu. Co więcej, przedstawiciele władz miasta Rygi i portu lotniczego Ryga także angażują się w prace zespołów badawczych ALLIANCE. Organizowane są też specjalne spotkania przy okrągłym stole dla przedstawicieli z różnych centrów logistycznych działających na Łotwie. Zapraszając do projektu instytucje rządowe i przedsiębiorstwa związane z transportem, aby pracowały ramię w ramię z badaczami z TTI, projekt ALLIANCE osiągnął cel, jakim było nadanie naukowcom instytutu rangi ekspertów w dziedzinie inteligentnego transportu. Dzięki temu, że ci badacze pomogli faktycznym podmiotom z sektora transportu w rozwiązywaniu ich rzeczywistych problemów, zyskali w ich oczach wiarygodność pozwalającą im oferować swoje usługi na Łotwie i w całym regionie. Które osiągnięcia wynikające ze współpracy w ramach projektu są Państwa zdaniem najważniejsze? Yatskiv: Jednym z najistotniejszych dotychczasowych wyników projektu jest stworzenie programu STIP (ang. Sustainable Transport Interchanges Program) dotyczącego zrównoważonych węzłów transportowych. Celem programu STIP jest analiza planowanego rozwoju łotewskich sieci transportowych i określenie wymaganej wiedzy i umiejętności, biorąc pod uwagę analizę luk. W efekcie opracowanych zostało 12 nowych kursów szkoleniowych w zakresie transportu pasażerskiego i towarowego, które pomagają wypełnić stwierdzone braki w wiedzy i umiejętnościach, zanim te planowane projekty zostaną wdrożone. Richter: Ponadto istotnym wkładem w ogólny dorobek projektu jest format cyfrowy STIP. Pierwszym krokiem było opracowanie nowego materiału szkoleniowego dotyczącego zrównoważonych węzłów transportowych, nadzorowane i koordynowane przez UTH. Na kolejnym etapie STIP został przekształcony w format treści e-learningowych, które teraz są dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron w formie przyswajalnych materiałów do samodzielnej nauki. Planem na przyszłość jest, aby nasza platforma elektroniczna umożliwiała upowszechnianie najnowszej wiedzy z dziedziny zrównoważonych węzłów transportowych w sposób zrównoważony i pozbawiony barier, łącząc wiele dyscyplin. Mogłaby też działać jako baza dla współpracy między światami edukacji, badań i biznesu. Czy mogą Państwo podać przykłady udziału partnerów projektu w tworzeniu programu STIP? Richter: Zadaniem IFF było udostępnienie informacji na temat korzystania z najnowocześniejszych technologii w dziedzinie inteligentnego transportu. Widzimy na przykład, że kolejnym poziomem TIK jest ich integracja z internetem rzeczy, co będzie miało znaczący wpływ na logistykę i usługi transportowe. Podczas realizacji projektu zaobserwowaliśmy, w jaki sposób procesy logistyczne na lotnisku w Rydze mogą skorzystać na strefie inteligentnej logistyki połączonej z internetem rzeczy, tworzącej ramy projektowe dla optymalnej interakcji logistyki, procesów i systemów. Na podstawie tej analizy stworzyliśmy plan wykorzystania urządzeń połączonych w internecie rzeczy do efektywnego zarządzania sprzętem na lotniskach. Następnie plan ten został udostępniony za pośrednictwem platformy ALLIANCE STIP. Czy w trakcie realizacji projektu pojawiły się jakieś nieoczekiwane trudności? Richter: Jak w przypadku wszystkich projektów transgranicznych, muszą się pojawić pewne wyzwania wynikające z różnic kulturowych. Jako że wszyscy partnerzy ALLIANCE pochodzą z różnych krajów, każdy z nas inaczej pojmuje kwestie dotyczące transportu i logistyki i inaczej do nich podchodzi. Na przykład w Niemczech traktujemy logistykę transportu jako część całego łańcucha dostaw, dlatego też zazwyczaj stosujemy podejście systemowe. Mam jednak poczucie, że niezależnie od tych różnic rozmowy między partnerami projektu były owocne i przyczyniły się do pomyślnego zintegrowania zróżnicowanych poziomów naszej wiedzy fachowej. W rzeczywistości podejście do współpracy zastosowane w projekcie ALLIANCE może służyć jako najwyższy standard umożliwiający współpracę i prowadzenie dyskusji na temat wspólnych problemów między różnymi zainteresowanymi stronami bez uszczerbku dla dzielonej przez nich wiedzy. Z czego są Państwo najbardziej dumni? Yatskiv: Dzięki projektowi ALLIANCE udało nam się stworzyć nowe możliwości współpracy dla organizacji badawczych i przedsiębiorstw. Widzimy już tego efekty w formie wzmożonego zapotrzebowania na usługi doradcze instytutu TTI. Przykładem na to jest zainteresowanie współpracą ze strony portu lotniczego Ryga. Ponadto w ramach projektu staramy się wzbudzić zainteresowanie znalezieniem zintegrowanych rozwiązań dla systemu transportowego Rygi. Czy oprócz TTI inni partnerzy także odnieśli korzyści z udziału w projekcie? Richter: Multidyscyplinarne i zintegrowane podejście tego projektu, które jest jego spoiwem, doprowadziło również do przekazania najlepszych praktyk w zakresie praktycznych warsztatów doktoranckich z Niemiec na Łotwę. W działania projektu byli także zaangażowani badacze i profesorowie z różnych departamentów instytutu IFF, przejmując na przykład rolę promotorów prac doktoranckich w TTI. IFF miał także możliwość rozszerzenia swojej pracy w dziedzinie badań stosowanych poprzez dodanie zadań z zakresu edukacji i kwalifikacji, uwzględniających specyfikę systemów transportowych i logistycznych na Łotwie i w regionie Bałtyku. Muszę też wspomnieć o tym, że zespół badawczy ALLIANCE, złożony z doktorantów i badaczy z instytutów IFF i TTI oraz francuskiej uczelni Université Grenoble Alpes, został uhonorowany nagrodą „Best Paper Award 2017” dla najlepszego referatu na międzynarodowej konferencji dotyczącej modelowania i symulacji – „The 14th International Multidisciplinary Modelling & Simulation Multiconference”. Jakie są dalsze plany dla tego projektu? Yatskiv: Mam nadzieję, że projekt ALLIANCE przyczynił się do poprawy – w sposób znaczący i wymierny – ogólnych naukowych i innowacyjnych zdolności instytutu TTI w dziedzinie połączonych systemów transportowych. W efekcie TTI stanie się bardziej rozpoznawalny w globalnej społeczności naukowców w dziedzinie transportu. Ale tak naprawdę spuściznę projektu stanowią nasi naukowcy, wspólne artykuły, wzajemne zrozumienie i chęć współpracy. Kto wie, może ta współpraca zaowocuje nowym projektem? Kraje Łotwa
