Kęs prehistorii Naukowcy z Australii i Wlk. Brytanii odkryli najostrzejsze zęby, jakie kiedykolwiek zostały odnotowane w historii - przekrój ich wierzchołków wynosił zaledwie dwa mikrometry - należące do dawno wymarłej prehistorycznej ryby. Badania, zaprezentowane w czasopiśmie Proceedings of... Naukowcy z Australii i Wlk. Brytanii odkryli najostrzejsze zęby, jakie kiedykolwiek zostały odnotowane w historii - przekrój ich wierzchołków wynosił zaledwie dwa mikrometry - należące do dawno wymarłej prehistorycznej ryby. Badania, zaprezentowane w czasopiśmie Proceedings of the Royal Society B, zostały dofinansowane z projektu EVOLVING TEETH (Odkrywanie rozwoju i ograniczeń funkcjonalnych zajęcia morfoprzestrzeni zębów konodontów), który otrzymał grant o wartości 198.260 EUR ze schematu Działania Marie Curie Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE. W realizacji projektu wzięły udział zespoły z Uniwersytetu w Bristolu, Wlk. Brytania, oraz z Uniwersytetu Monash w Australii, które prowadziły wspólne prace z wykorzystaniem bardzo dużej maszyny do oglądania jednych z najmniejszych skamielin na świecie. Wyniki tych badań dostarczają informacji o potencjalnych nawykach żywieniowych konodontów, wczesnych kręgowców, które miały szkielet w jamie gębowej i żyły około 500 mln lat temu. Skamieliny konodontów, organizmów przypominających węgorze, są niezwykle rzadkie. Przez długi czas naukowcy wiedzieli o nich jedynie tyle, co mogli wywnioskować z mikroskamielin przypominających zęby. Ostatnie badania sugerują, że u konodontów wykształciły się pierwsze uzębienia kręgowców. "Konodonty nie miały innego szkieletu prócz zębów w jamach gębowych" - mówi dr Alistair Evans Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Monash w Australii, współautor raportu z badań. "Przypominały nieco nożyczki do cięcia pokarmu". Ze względu na ich mikroskopijne rozmiary, naukowcy stwierdzili, że żeby musiały funkcjonować inaczej niż u innych organizmów, w tym ludzi. Zadali sobie pytanie, jak mogły one w ogóle spełniać swoje zadanie zważywszy na niewielkie rozmiary, brak szczęki i słabe mięśnie? Odkryli, że zęby rzeczywiście działały inaczej, dzięki swojej ostrości. "Konodonty obrały alternatywną drogę ewolucji w stosunku do ludzi, którzy wykształcili mniej skuteczne, ale też mniej łamliwe i bardziej tępe zęby, na które z większą siłą mogą oddziaływać mięśnie szczęki" - mówi dr Evans. "Ostrość zębów konodontów umożliwiała im przezwyciężanie ograniczeń związanych z ich małymi rozmiarami. Zważywszy, że nacisk jest po prostu siłą przyłożoną podzieloną przez pole, aby zwiększyć nacisk należy albo zwiększyć siłę, albo zmniejszyć pole. Ewolucja konodontów wybrała drugą ścieżkę, umożliwiając im wywieranie wystarczającego nacisku do rozdrobnienia pożywienia" - dodaje. "Zatem kiedy następnym razem będziecie się męczyć z oporną pieczenią w czasie niedzielnego obiadu, przypomnijcie sobie, że konodonty wykształciły odpowiednie narzędzia do tego zadania 500 mln lat temu" - żartuje dr David Jones z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu w Bristolu, współautor raportu z badań. Jednym z największych wyzwań, w obliczu którego stanęli naukowcy, było ustalenie sposobu analizy czegoś, co pod względem rozmiaru stanowi jedną dwudziestą szerokości ludzkiego włosa. Dr Jones relacjonuje: "Najważniejsze pytanie to: jak można poddać analizie tak maleńkie zęby? A odpowiedź brzmi: za pomocą wielkiej maszyny. Opracowaliśmy trójwymiarowe modele elementów konodontów w wysokiej rozdzielczości, za pomocą promieniowania rentgenowskiego akceleratora cząstek w Japonii, wykorzystując go jako gigantyczny skaner tomografii komputerowej. Analizie zostały poddane modele wirtualne, dzięki czemu oryginalne okazy pozostały nietknięte".Więcej informacji: EVOLVING TEETH: Uniwersytet Monash: http://www.monash.edu.au/news/ Uniwersytet w Bristolu: http://www.bristol.ac.uk/news/ Kraje Australia, Zjednoczone Królestwo
