Długa historia problemów z integracją mniejszości W czasach, gdy granice UE są coraz bardziej otwarte a mobilność się nasila, integracja mniejszości jest popularnym tematem w kręgach naukowych i debacie publicznej. Naukowcy zbadali pierwsze oznaki tego zjawiska. Zmiana klimatu i środowisko © Thinkstock Pomoc w lepszym zrozumieniu tematu ma przynieść finansowany ze środków UE projekt POLMIN-1418, którego zadaniem jest określenie dylematów wiążących się z integracją mniejszości na przestrzeni wieków w Europie. Forma projektu pozwoliła też na poszerzenie wiedzy w dwóch innych, powiązanych obszarach. Pierwszy, w oparciu o I wojnę światową, badał w jaki sposób przyczyniła się ona do formowania i rozwoju tożsamości narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Drugi analizował wpływ ideologii, a w szczególności nacjonalizmu, na obecną motywację do walki. Dogłębne przestudiowanie kwestii Polaków w Niemczech i Austro-Węgrzech pozwoliło na zbadanie, w jaki sposób dwie, zupełnie odmienne polityki integracyjne wpłynęły na tę samą mniejszość. Pod uwagę wzięto okres czterech dekad kończący się w 1914 roku. Niemcy stosowali nasilające się, dobitne polityki asymilacyjne, podczas gdy Austria miała podejście bardziej wielonarodowe. Aby ocenić ich skuteczność, naukowcy projektu POLMIN-1418 przestudiowali działania Polaków w trakcie I wojny światowej. Wyniki pokazują, że zarówno niemieckie jak i austriackie polityki integracyjne sprzed wojny miały ograniczoną efektywność. Sprawdzono też, czy wcześniejsze polityki integracyjne w skuteczny sposób sprzyjały rozwojowi spójności społecznej. Oficjalne dokumenty oraz korespondencja między członkami mniejszości w służbie wojskowej i ich rodzinami pozwoliły dokładnie zrozumieć rozwój tożsamości mniejszości. Zebrano też materiały z archiwów i bibliotek w Warszawie, Krakowie, Berlinie, Wiedniu i Jerozolimie oraz innych częściach Polski. Projekt POLMIN-1418 udowodnił, że tożsamość narodowa wzmocniła się w obliczu trudów wojny. Badania wykazały też, że członkowie mniejszości w armiach narodowych lub imperialnych walczyli skutecznie nawet wobec braku indoktrynacji ideologicznej ze strony państw dla których walczyli. Aby zdobyć bardziej szczegółowe dane, naukowcy przeprowadzili badania regionalne, przyglądając się sytuacji Mazurów w Prusach Wschodnich. Wyniki wskazują, że przedwojenne polityki asymilacyjne wzmacniały utożsamianie się protestujących z polityką zaborcy. Doprowadziło to do silniejszej identyfikacji z działaniami wojennymi Niemiec. Regionalne badania obszaru Krakowa uwidoczniły dwa istotne zjawiska zaistniałe w czasie wojny. Prześledzono powstanie i zmiany polskiego nacjonalizmu w mieście oraz przeanalizowano, w jaki sposób wojna wpłynęła na stosunki między grupami etnicznymi Krakowa. Wyniki badań okazały się być istotnymi dla historiografii I wojny światowej i Polski. Dzięki nim wzbogacono też multidyscyplinarną literaturę w zakresie tworzenia się narodów. Rezultaty prac naukowców podkreśliły ograniczenia i problemy zarówno strategii asymilacyjnych, jak i tych opartych na wielokulturowej integracji, przez co mogą mieć istotne znaczenie społeczno-ekonomiczne. W cieniu dylematów związanych z integracją, będących kluczowym elementem historii współczesnej Europy, projekt POLMIN-1418 pokazał, że różnorodność etniczna i religijna nie są nowymi i nieznanym zjawiskami. Zrozumienie zależności między wszystkimi powyższymi kwestiami wpłynie na zmianę debaty publicznej i wesprze procesy kształtowania polityk integracyjnych na poziomie krajowym i UE nowymi danymi.
