Monitoring w Europie od podstaw
Z uwagi na rosnącą liczbę zagrożeń w ostatniej dekadzie, organizacje prywatne i publiczne coraz częściej sięgają po monitoring jako środek zwiększający bezpieczeństwo. Od monitorowania internetu i rozmów telefonicznych po kamery wideo i śledzenie satelitarne, monitoring dociera do różnych obszarów życia społecznego. W tym kontekście uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu IRISS (Increasing resilience in surveillance societies) badali, w jaki sposób monitoring zmienia nasz świat. Przyjmując krytyczne spojrzenie na monitoring, zespół badawczy analizował jego zasięg, zastosowania, koszty i skutki. Uczeni badali, w jaki sposób monitoring wpływa na obywateli oraz jak reagują oni na te być może nieodwracalne zmiany zachodzące w naszym życiu. Co ważne, w projekcie IRISS badano uzyskiwanie dostępu przez obywateli do danych osobowych przechowywanych w różnych instytucjach i urzędach. W ostatnim czasie sprawa Edwarda Snowdena stała się zaczątkiem debaty na temat praktyk monitoringu, a dla zespołu projektu stała się ważnym materiałem do badania reakcji społeczeństwa na masowy monitoring. Różne władze i prawodawcy wykazali już zainteresowanie pracami prowadzonymi w ramach projektu, które opisano w wyczerpującej publikacji książkowej pt. "Monitoring w Europie". W książce opisano technologie monitoringu oraz ich znaczenie dla zwalczania przestępczości i terroryzmu, a także wpływ monitoringu na swobody obywatelskie i jego rolę w kontekście rewelacji podanych przez Snowdena. Omawia ona także zalecenia i ustalenia dotyczące monitoringu w Europie. Równolegle zespół opublikował liczący 415 stron raport pt. "Monitoring, walka z przestępczością i przemocą", który można pobrać ze strony internetowej projektu. Publikacja omawia z niespotykaną wcześniej szczegółowością wspólną ewolucję technologii i praktyk monitoringu. Uczestnicy projektu IRISS analizowali też, w jaki sposób branża bezpieczeństwa dominuje polityczny dyskurs na temat bezpieczeństwa, oraz badali technologie monitoringu we współczesnym społeczeństwie. Zespół przedstawił przygotowany przez siebie "Podręcznik na temat monitoringu, demokracji i oporu", który może również służyć jako internetowe narzędzie pomagające prawodawcom w podejmowaniu decyzji. Opisano w nim różne narzędzia pozwalające zwiększyć odporność społeczeństw (zdolność ludności i organizacji do przystosowania się lub sprzeciwiania monitoringowi). Podsumowując, omawiany projekt przyczynił się do lepszego poznania dynamicznego świata monitoringu oraz jego znaczenia dla Europejczyków i unijnych rządów. Biorąc pod uwagę wszechobecność monitoringu, znaczenia tych badań nie sposób przecenić.
Słowa kluczowe
Monitoring, bezpieczeństwo, przestępczość, terroryzm, swobody obywatelskie
