Lodowce dostarczają informacji na temat zmiany klimatu
W ramach projektu GLACIRECON (Reconstruction of the post ꞌLittle Ice Ageꞌ geomorphological processes in glacial environments - sedimentological and morphological record of glacial land systems' reactions to environmental changes) badano strefy marginalne wybranych współczesnych lodowców. Uczestnicy projektu mieli na celu mapowanie i określenie ilościowe rozwoju formacji terenowych w obrębie przedpola lodowców oraz ocenę najważniejszych procesów odpowiedzialnych za zmianę krajobrazu. Naukowcy połączyli prace terenowe z analizą danych teledetekcyjnych przy użyciu GPS w celu wspomożenia przetwarzania zdjęć lotniczych. Przeprowadzono również badania stref marginalnych, zastosowano bezzałogowe statki powietrzne w celu pozyskiwania obrazów o wysokiej rozdzielczości i wykonano mapowanie geomorfologiczne oraz analizę osadów. Niesienia materiału okazały się być najważniejszymi procesami resedymentacji, prowadzącymi do przekształcenia aktywnych części przedpoli. Jednakże ich dystrybucja i natężenie różniły się podczas zlodowacenia. Stwierdzono również, że niektóre części stabilnego krajobrazu mogły następnie ulec ponownej zmianie w wyniku działania strumieni lub wody z roztopów. Mogło to prowadzić do procesów masowych przemieszczeń i dalszej destabilizacji zboczy, tym samym powodując niesienie materiału. Zbadano kilka terenów morenowych w Islandii oraz w archipelagu Svalbard na Oceanie Arktycznym i stwierdzono, że składają się one z dużej ilości martwego lodu. Występują one, gdy lodowiec zatrzymuje się i topnieje in situ, pokrywając się relatywnie cienką warstwą gruzu. Podczas zlodowacenia te oblodzone formacje terenowe są poddawane różnym procesom resedymentacji, co w rezultacie prowadzi do tworzenia się bardziej stabilnego krajobrazu. Wyniki wykazały zachodzące w czasie przełączanie się między warunkami stabilnymi i aktywnymi. Silne zróżnicowanie zmian objętości wiązało się bardziej z lokalnymi warunkami, takimi jak nachylenie stoku i woda z roztopów, niż ze zmianami klimatycznymi. Uwzględnienie czynników odpowiedzialnych za zmianę z warunków stabilnych na aktywne odegrało ważną rolę w zarządzaniu krajobrazem Arktyki. Ustalenia projektu GLACIRECON był szczególnie istotne dla odtworzenia systemów lodowcowych oraz właściwego zrozumienia rejestrów dotyczących lodowca. Wyniki tych rekonstrukcji pomogą naukowcom lepiej zrozumieć, w jaki sposób zmiany klimatyczne wpływają na zachowanie lodowców i pokryw lodowcowych oraz globalny poziom mórz.
Słowa kluczowe
Lodowiec, osad, formacje terenowe, krajobraz, GPS, morena, Arktyka, woda z roztopów, poziom morza
