Jak migranci integrują i adaptują się w transnarodowych przestrzeniach społecznych.
W ramach projektu SAST (Social anchoring in superdiverse transnational social spaces) zdefiniowano zakotwiczenie społeczne jako proces znalezienia punktów zaczepienia umożliwiających migrantom osiągnięcie stabilności psychiczno-społecznej i funkcjonowanie w nowym kraju. Celem projektu było opracowanie wielowymiarowego metodologicznego podejścia i narzędzi odpowiednich do badania zakotwiczenia społecznego. Innym celem była identyfikacja typów kotwic i określenie mechanizmów zakotwiczenia używanych przez migrantów. Badania skupiały się również na tym, w jaki sposób migranci wykorzystują swoją tożsamość do integracji ze społeczeństwem kraju przyjmującego i adaptują się w transnarodowych obszarach społecznych. Aby zbudować swoją koncepcję, badacze przeprowadzili badania terenowe. Przeprowadzono łącznie 80 indywidualnych szczegółowych wywiadów i ankiet, rozdzielonych po równo między dwie grupy: polscy imigranci poakcesyjni w Zjednoczonym Królestwie i ukraińscy imigranci po roku 2004 w Polsce. Aby zbadać procesy kotwiczenia, zespół przeanalizował również próbki tekstów online, "niekierowanych" opowieści, autorstwa polskich i ukraińskich migrantów. Badanie potwierdziło kluczowe znaczenie poczucia stabilności i bezpieczeństwa dla migrantów i ich różne próby znalezienia punktów zaczepienia w nowych społeczeństwach. Przeanalizowane relacje migrantów wykazały, że zakończona sukcesem integracja zależy w dużym stopniu od otwartej postawy, motywacji do uczenia się i zmiany, aktywności w wykorzystywaniu możliwości i potencjalnych powiązań społecznych, które są dostępne. Analiza treści pozwoliła zidentyfikować 12 głównych rodzajów kotwic używanych przez grupę polskich migrantów, po części przyczyniających się do zachowania polskiej tożsamości i więzów etnicznych, a po części ułatwiających integrację. Ukraińscy migranci okazali się na ogół mniej osiadli i bardziej mobilni i zaangażowani w procesy transnarodowe. Należeli oni do szerszej sieci społecznej, a podobny język i kultura pozwalała na większe poczucie swojskości, ułatwiając również kontakt z polskim społeczeństwem. Projekt wskazał pięć istotnych cech zakotwiczenia. Pierwsze cztery dotyczą wielowymiarowości i nierównomierności zakotwiczenia, faktu, że należy je postrzegać jako proces niestatyczny, zjawisko oderwania od poprzednich kotwic, i jego transnarodowego charakteru. Piąta cecha podkreśla możliwość wykorzystania zakotwiczenia społecznego zarówno w dalszych badaniach obejmujących inne grupy migrantów, jak i do opracowania praktycznych zastosowań wspierających adaptację i integrację migrantów. W ramach projektu SAST stworzono kompleksowe nowe podejście do badania problemów tożsamości, integracji i adaptacji do przestrzeni transnarodowych.
Słowa kluczowe
Migranci, transnarodowe, przestrzenie społeczne, zakotwiczenie społeczne, integracja, tożsamość, SAST