Zaawansowane narzędzia do badań przesiewowych pod kątem zapalenia stawów
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to przewlekła choroba zapalna o podłożu autoimmunologicznym diagnozowana głównie u kobiet po 50 roku życia. Innym rodzajem tej choroby jest łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) – przewlekła, mediowana immunologicznie choroba występująca u osób cierpiących na łuszczycę zwykłą. ŁZS zazwyczaj rozwija się po około 10 latach od zachorowania na łuszczycę i prowadzi do zniekształcenia i destrukcji stawów. Lekarze często nie potrafią rozróżnić wielostawowej choroby zwyrodnieniowej stawów paliczkowych od wczesnego stadium RZS lub ŁZS. Obecnie metody obrazowania stosowane do diagnozowania zapalenia stawów wykorzystują promieniowanie jonizujące, przez co są niezwykle kosztowne i zależne od oceny operatora. Aby wspomóc wczesne wykrywanie i leczenie zapalenia stawów, w ramach finansowanego ze środków UE projektu IACOBUS (Diagnosis and monitoring of inflammatory and arthritic diseases using a combined approach based on ultrasound, optoacoustic and hyperspectral imaging) opracowano nowe metody diagnostyki obrazowej i monitorowania o rozdzielczości i czułości wykraczających daleko poza istniejące standardy. W badaniach wykorzystaniu fakt, że podczas naświetlania krótkimi impulsami światła laserowego tkanka biologiczna generuje szerokopasmowe fale ultradźwiękowe, które można wykryć w nieinwazyjny sposób. Stworzony system zawiera narzędzia do obrazowania hiperspektralnego do ogólnej analizy przesiewowej oraz narzędzia do obrazowania ultradźwiękowego/akustyczno-optycznego do szczegółowej analizy małych stawów paliczkowych. Szerokie pole skanowania chorej dłoni oraz funkcja identyfikacji potencjalnych miejsc wystąpienia zapalenia znacznie ułatwiają wczesne postawienie wiarygodnej diagnozy. Uczestnicy projektu opracowali niezwykle innowacyjną technologię wykrywania hiperwaskularyzacji – charakterystycznej patofizjologicznej cechy zapalenia stawów. Zoptymalizowali również system skanowania, integrując wielokanałowe urządzenia ultradźwiękowe i akustyczno-optyczne z trójwymiarowym tomografem komputerowym. System IACOBUS dostarczył wielu nowych rozwiązań umożliwiających dokładniejszą diagnostykę i lepsze rozpoznawanie różnych jednostek chorobowych zapalenia stawów. Zapalenie stawów ma poważne skutki społeczno-ekonomiczne, z tego powodu podjęcie leczenia już na wczesnym stadium choroby jest niezwykle istotne. Nowa metoda badania przesiewowego pomoże przydzielić pacjentów do odpowiednich grup i pozwoli opracować dla nich indywidualne terapie. Ponadto system może być wykorzystywany do monitorowania wyników leczenia zapalenia stawów.
Słowa kluczowe
Zapalenie stawów, zapalny, IACOBUS, ultradźwiękowy, akustyczno-optyczny, obrazowanie hiperspektralne