Ryzyko dla infrastruktury w ujęciu zagrożeń naturalnych Zespół unijnych badaczy opracował test bezpieczeństwa infrastruktury wrażliwej na katastrofy naturalne. W ramach przeprowadzonego badania dokonano klasyfikacji europejskiej infrastruktury w oparciu o stopień ryzyka oraz opracowano modele obejmujące różne zagrożenia naturalne. Osiągnięte rezultaty dały początek nowemu systemowi oceny bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo © Olivier Bourgeois, Shutterstock Infrastruktura krytyczna (CI) stanowi wyposażenie, które umożliwia krajowym przedsiębiorstwom użyteczności publicznej świadczenie kluczowych usług. W związku z postępującą integracją staje się ona jednak podatna na awarie kaskadowe i wielosystemowe będące skutkiem zagrożeń naturalnych. W celu zwiększenia jej odporności badacze uczestniczący w finansowanym z unijnych środków projekcie STREST (Harmonized approach to stress tests for critical infrastructures against natural hazards) opracowali testy warunków skrajnych dla poszczególnych rodzajów infrastruktury. Stanowią one ważny krok w kierunku weryfikacji poziomu bezpieczeństwa i stopnia odporności infrastruktury CI w Europie. W początkowej fazie projektu uczeni podzielili infrastrukturę krytyczną na trzy klasy nieuwzględniające obiektów jądrowych. Podział wyróżnił pojedyncze obiekty o podwyższonym stopniu ryzyka, których niesprawność mogłaby mieć poważne skutki, a także infrastrukturę rozproszoną o potencjalnie dużym znaczeniu gospodarczym i środowiskowym. Trzecia klasa skupiała infrastrukturę rozproszoną obejmującą obiekty położone w różnych lokalizacjach, które pojedynczo nie mają istotnego wpływu na funkcjonowanie systemu, jednak razem tworzą całość o kluczowym znaczeniu. Konsorcjum dokonało oceny zagrożeń i skutków ich wystąpienia w obrębie każdej grupy, wykorzystując w tym celu modele i symulacje probabilistyczne. Jednym z osiągnięć projektu było także opracowanie nowych narzędzi inżynieryjnych. Zespół opracował modele zagrożeń naturalnych dla każdego rodzaju infrastruktury krytycznej, uwzględniając m.in. trzęsienia ziemi, tsunami oraz awarie tam i zapór, a także biorąc pod uwagę możliwość jednoczesnego wystąpienia szeregu zagrożeń oraz efektu domina. Modele probabilistyczne wykorzystane w projekcie nie są powszechnie stosowane w zarządzaniu ryzykiem. Dlatego też uczeni przypisali standardowym komponentom infrastruktury krytycznej i obiektom przemysłowym funkcje wrażliwości w odniesieniu do wszystkich rozpatrywanych zagrożeń naturalnych. Funkcje te pokazały sposób, w jaki wspomniane komponenty mogłyby zostać zintegrowane. Metodologia wielopoziomowych testów warunków skrajnych opartych na ryzyku, która została opracowana w ramach projektu STREST, umożliwia bardziej precyzyjną ocenę ryzyka w ujęciu zagrożeń naturalnych. Uczeni zaprojektowali wielopoziomowy system oceny akceptacji ryzyka, od oceny pozytywnej do negatywnej. System pozwala na podejmowanie decyzji dotyczących opłacalnych strategii łagodzenia skutków w odniesieniu do wszystkich rodzajów infrastruktury CI. Opracowana przez zespół projektowy metodologia została eksperymentalnie przetestowana w sześciu typach infrastruktury krytycznej. Badanie pokazało, w jaki sposób stworzone w ramach projektu narzędzia identyfikują wartości skrajne. Potrafią one również wskazywać poszczególne rodzaje ryzyka w zróżnicowanych scenariuszach obejmujących zagrożenia oraz awarie komponentów. Dzięki projektowi STREST organy europejskie mogą dokonywać bardziej precyzyjnej oceny wrażliwości infrastruktury krytycznej i podejmować właściwe decyzje. Osiągnięcia projektu oznaczają dla mieszkańców Europy wyższy poziom bezpieczeństwa i złagodzenie skutków zagrożeń naturalnych. Słowa kluczowe Zagrożenia naturalne, infrastruktura krytyczna, STREST, testy warunków skrajnych, zarządzanie ryzykiem
