Poznanie społeczne u małp
Według teorii Karola Darwina popartej zgromadzonymi później dowodami, określone zdolności poznawcze są wspólne dla ludzi i zwierząt, podczas gdy inne są wyłącznie domeną człowieka. Część istniejących różnic może wyjaśniać hipoteza inteligencji społecznej, przy czym zdolności poznawcze mogą mieć związek ze złożonością środowiska społecznego różnych gatunków. W ramach finansowanego z funduszy unijnych projektu MACACOGNITUM (Evolution of cognition and primate social style) sprawdzono słuszność wspomnianej hipotezy. Naukowcy porównali zdolności poznawcze kilku blisko spokrewnionych gatunków małp, które wykazywały różny poziom złożoności społecznej. Zespół postanowił wykorzystać znormalizowane testy psychologiczne i eksperymentalne podejście odgórne, aby ujawnić zdolności poznawcze badanych zwierząt i uwidocznić wpływ stylu zachowań społecznych. Zgromadzone informacje miały odkryć ewolucyjną historię cech poznawczych u małp. Uczeni objęli badaniem 39 makaków z trzech europejskich rezerwatów lub ośrodków badawczych, wykorzystując 16 zadań sprawdzających zdolności poznawcze, jedno zadanie testujące umiejętność hamowania zachowań oraz badanie temperamentu. Tolerancyjne i nietolerancyjne pod względem społecznym gatunki uzyskały porównywalne wyniki w testach procesów poznawczych odnoszących się do świata fizycznego. Jednak tolerancyjne makaki osiągnęły lepsze rezultaty w porównaniu z gatunkami mniej tolerancyjnymi w określonych zadaniach sprawdzających poziom zaawansowania poznania społecznego i w zadaniu badającym umiejętność hamowania zachowań. Uzyskane wyniki potwierdzają hipotezę, która zakłada, że tolerancja społeczna jest powiązana z bardziej rozwiniętymi zdolnościami poznawczymi. Naukowcy doszli do wniosku, że bardziej zaawansowane sygnały komunikacyjne i mechanizmy hamowania zachowań wpływają na koordynację działań oraz komunikację pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Kolejnym płynącym z projektu wnioskiem jest fakt, że połączenie tolerancji społecznej i silnych więzi łączących niespokrewnione ze sobą osobniki zdaje się w znaczny sposób ułatwiać współpracę. Rezultaty badań ukazują możliwy scenariusz ewolucyjnej historii ludzkiej współpracy i zdolności poznawczych. Członkowie zespołu przedstawili swoje odkrycia środowisku akademickiemu na konferencjach oraz poprzez publikacje w czasopismach tematycznych. Dodatkowo pozostałe wydarzenia promocyjne, takie jak dni otwarte w zoo i prezentacje w szkołach, pomogły upowszechnić wyniki projektu wśród szerszego grona odbiorców. Osiągnięcia projektu MACACOGNITUM, a także nawiązana współpraca naukowa wsparły badania prowadzone w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej (EPB). W bardziej szczegółowym ujęciu zdobyta wiedza może zapewnić nam wgląd w ewolucję umysłu człowieka i innych ssaków naczelnych.
Słowa kluczowe
Poznanie społeczne, złożoność społeczna, MACACOGNITUM, ewolucja, naczelne, styl zachowań społecznych
