Transgraniczny program doktorancki z zakresu biomedycyny przesuwa granice badań W ramach jednego z finansowanych przez UE projektów powstał interdyscyplinarny program nauczania i wspierania doktorantów, który zapewnił im dostęp do nowych umiejętności i bogatej wiedzy, umożliwiając doskonalenie w wybranej przez nich dziedzinie. Badania podstawowe © Natlaie Adams, Shutterstock Przesuwanie granic nauki często wymaga wiedzy specjalistycznej z wielu różnych dziedzin. Jest to szczególnie widoczne w sytuacjach, gdy nauki podstawowe i stosowane spotykają się ze sobą, a także w badaniach łączących dyscypliny, jak medycyna, informatyka i inżynieria. Obrazowanie biomedyczne, które obejmuje przechwytywanie obrazów w zakresie budowy i czynności organizmu w celach zarówno diagnostycznych, jak i leczniczych, jest doskonałym przykładem takiego połączenia. Wszechstronne myślenie W celu dalszego umocnienia pozycji Europy w tej pionierskiej dziedzinie nauki, w ramach finansowanego przez UE projektu BERTI (Biomedical Imaging and Informatics – European Research and Training Initiative) grupie doktorantów zapewniono dostęp do najnowocześniejszych rozwiązań z dyscyplin, takich jak fizyka, medycyna, inżynieria i informatyka. Ostatecznym celem trwającego cztery lata projektu uruchomionego w 2013 roku było przeszkolenie nowego pokolenia kreatywnych, przedsiębiorczych i innowacyjnych specjalistów z dziedziny obrazowania biomedycznego, którzy będą w stanie rozwiązywać złożone problemy oraz tworzyć nowe produkty i rozwiązania. Każdemu z 14 doktorantów uczestniczących w inicjatywie BERTI, wybranych z dziewięciu różnych państw, przydzielono dwóch opiekunów naukowych oraz mentora pracującego dla jednego z partnerów przemysłowych projektu. Zapewniło to odpowiednie przeszkolenie pod kątem kariery zarówno akademickiej, jak i przemysłowej. Od uczestników inicjatywy wymagano trwającego co najmniej trzy miesiące udziału w badaniach prowadzonych w laboratoriach należących do 15 partnerów międzynarodowych. Ponadto program zapewnił im szkolenia między innymi w zakresie zakładania przedsiębiorstw i zarządzania projektami. „Istnieje wiele różnych metod obrazowania” – mówi dyrektor Graduate School of Bioengineering (GSB), prof. Axel Haase z Uniwersytetu Technicznego w Monachium, który był jednym z organizatorów inicjatywy BERTI. „W dzisiejszych czasach procedury te często łączy się z chirurgią małoinwazyjną, dlatego program BERTI obejmował również szkolenie z zakresu robotyki. Co więcej, obrazowanie wymaga przesyłania dużej ilości danych w bardzo krótkich odstępach czasu, a także ich przetwarzania, więc informatyka była kolejnym kluczowym elementem programu”. Aczkolwiek niektórzy doktoranci z programu BERTI wciąż pracują nad ostatecznym kształtem doktoratu, większość z nich ukończyła już swoje projekty. Część z nich rozpoczęła karierę w ośrodkach akademickich, podczas gdy inni wybrali pracę w sektorze przemysłowym. Kilku uczestników projektu zakłada obecnie spółkę spin-off. „Sądzę, że program zakończył się dużym sukcesem” – mówi Haase. „Czerpanie wiedzy z innych dyscyplin okazało się kluczowe dla wielu prac opublikowanych przez doktorantów”. Przekraczanie granic Perspektywa współpracy interdyscyplinarnej nie była zawsze czymś od samego początku oczywistym. „Fizyk pragnie odkryć nowe prawa rządzące mechaniką kwantową, fizyką ciał stałych lub fizyką cząstek elementarnych” – zauważa. „Gdy tylko zrozumie określony temat, idzie o krok dalej”. Z drugiej strony, inżynier będzie koncentrować się na rozwiązaniu problemu technicznego, a informatyk skupi się na łączeniu danych, aby stworzyć podstawy procesu podejmowania decyzji w diagnostyce medycznej. „Naszym celem było przeszkolenie doktorantów, aby uczynić z nich ekspertów w różnych dyscyplinach i zaznajomić ich z wieloma dziedzinami nauki” – twierdzi Haase. „Teraz będą mogli łączyć wiedzę z różnych dyscyplin w obrębie wybranego tematu badawczego”. Kilkoro doktorantów skupiło się przykładowo na zastosowaniu obrazowania metodą rezonansu magnetycznego w badaniach nad mózgiem. Projekt ten obejmował pogłębienie wiedzy i dokonanie pomiarów za pomocą rezonansu magnetycznego, a także określenie potencjalnego znaczenia zmian w obrębie pomiarów w kontekście chorób neurodegeneracyjnych. Uczestnicy musieli następnie zastosować zdobytą wiedzę w warunkach klinicznych. „Badacze naprawdę przebyli drogę od nauk podstawowych do rzeczywistej diagnostyki pacjentów” – mówi Haase. Uczony ma nadzieję, że pozytywny rezultat, jakim było wykształcenie wysoce kompetentnych i wszechstronnych naukowców, zostanie w przyszłości powtórzony. Wiele rozwiązań opracowywanych do celów programu jest wciąż dostępnych. Obecnie GSB kształci 50 doktorantów, dalej przesuwając granice inżynierii, fizyki, medycyny i informatyki. Słowa kluczowe BERTI, obrazowanie, rentgen, MRI, inżynieria, fizyka, medycyna, informatyka, GSB, rezonans magnetyczny, doktorancki, mózg
