Europejczycy rozwiązują zagadkę stężenia metanu na przestrzeni tysięcy lat
Istotną rolę w badaniach nad klimatem odgrywają rdzenie lodowe, ponieważ stanowią one historyczny punkt odniesienia, umożliwiający naukowcom bezpośredni pomiar składu atmosfery i wielkości stężenia gazów cieplarnianych w przeszłości. Dzięki wykonanym w lodzie odwiertom zespół projektu EPICA (European Project for Ice Coring in Antarctica) uzyskał ważne informacje na temat zmian poziomu metanu. Swego wsparcia dla prac, których wyniki opublikowano niedawno na łamach czasopisma "Nature", udzieliła UE, przeznaczając na ten cel 8,5 mln EUR. W ramach programu EPICA naukowcy wykonali odwierty i przeprowadzili analizę rdzeni lodowych w Ziemi Królowej Maud w atlantyckiej części Antarktydy. Wyniki porównano następnie z analizą rdzenia lodowego pochodzącego z północnej Grenlandii. Uzyskane dane dostarczyły naukowcom informacji niezbędnych do zidentyfikowania najważniejszych procesów, które odpowiedzialne są za zmiany w naturalnym stężeniu metanu w okresie przejściowym od ostatniej epoki lodowej do obecnego okresu ocieplenia. Wynika z nich, że w okresach glacjalnych poziom emisji metanu z terenów podmokłych był niższy, natomiast sytuacja pożarowa w lasach nie zmieniała się od okresów glacjalnych do interglacjału. Praca wykonana w ramach projektu EPICA przedstawia informacje na temat naturalnych zmian atmosferycznego stężenia CH4, czyli będącego gazem cieplarnianym metanu. Są to pierwsze w historii dane, które ukazują skład izotopowy węgla w metanie w okresach glacjalnych i interglacjale, stanowiąc tym samym zasadnicze źródło informacji na temat czynników odpowiedzialnych za zmiany stężenia CH4. Z danych tych wynika, że wielkość stężenia w okresie zlodowacenia wynosiła łącznie 350 ppbv (cząsteczek na miliard według objętości - ang. parts per billion by volume), a podczas ostatniego przejścia z glacjału do interglacjału wzrosła ona do 700 ppbv. Antropogeniczne emisje metanu na przestrzeni ostatnich kilkuset lat podwyższyły stężenie CH4 do ok 1.750 ppbv. Uczestniczący w projekcie naukowcy opracowali metodę analityczną pozwalającą na ilościowe ujęcie zmian stosunków izotopowych 12CH4 i 13CH4 w pobranych próbkach rdzeni lodowych. Określone w ten sposób wielkości stosunków dały naukowcom informację na temat czynników odpowiedzialnych za zmiany. "Badania te bardzo przybliżają nas do dającej się wyrazić liczbowo wiedzy na temat tego, co w przeszłości działo się z mokradłami i metanem" - tłumaczy główny autor opracowania, dr Hubertus Fischer z Instytutu Badań Polarnych i Morskich im. Alfreda Wegenera. "Ma to zasadnicze znaczenie dla poprawy naszych prognoz dotyczących reakcji cyklu metanu na przyszły wzrost ocieplenia". Występujące na Antarktydzie temperatury są znacznie niższe niż na Grenlandii, największej wyspie świata, która znajduje się między północnym Atlantykiem a Oceanem Arktycznym. Trudnością, z jaką musiał zmierzyć się zespół projektu EPICA było prowadzenie badań w nieeksplorowanych dotychczas regionach, wymagające wykonania obszernych analiz meteorologicznych i geofizycznych w celu określenia lokalizacji do odwiertów. Zespół EPICA był jednym z tegorocznych zdobywców Nagrody Kartezjusza, którą otrzymał za pracę nad gromadzeniem historycznych danych klimatycznych. Przeprowadzone przez niego badania umożliwiły określenie temperatur i stężenia gazów cieplarnianych do 800 tys. lat wstecz.