Badanie wpływu mediów na to, co europejscy obywatele myślą i czują w odniesieniu do imigracji
Pomimo powszechnej akceptacji faktu, że środki masowego przekazu wpływają na postawy wobec imigracji, brak na to dowodów empirycznych. Badania makrospołeczne, które udokumentowały wpływ środków masowego przekazu na akceptowanie imigracji, łączą wiadomości na temat imigrantów (jak często i w jakim tonie?) z danymi na temat ludzkich postaw. Jednak wyniki tychże badań nie w pełni dowodzą bezpośredniej przyczynowości. Badania przeprowadzone w ramach projektu IMMIGRANTS, realizowanego przy wsparciu programu „Maria Skłodowska-Curie”, były bardziej ukierunkowane na jednostkę. Badacze prezentowali ludziom określone wiadomości na temat imigracji, a następnie rejestrowali ich reakcje – postawy i emocje. Sylvie Graf i Sabine Sczesny, panie profesor z Uniwersytetu Berneńskiego, ustaliły, że język używany do opisywania imigrantów (np. rzeczowniki a przymiotniki), ton wiadomości (pozytywny a negatywny), to, kto mówi o kwestiach imigracyjnych (migranci a eksperci) oraz obecność obrazów wpływają na postawę wobec imigrantów i imigracji.
Odkrywanie ukrytych mechanizmów
Jedną z metod stosowanych przez zespół projektu IMMIGRANTS było utworzenie fikcyjnych doniesień prasowych inspirowanych prawdziwymi wiadomościami. Na przykład badacze przygotowali różne wersje artykułu na temat pozytywnego lub negatywnego zachowania włoskich imigrantów w Szwajcarii. Jeden artykuł obejmował opisy narodowości zawierające wyłącznie rzeczowniki („imigranci z Włoch”), drugi zaś – wyłącznie przymiotniki („włoscy imigranci”). Uczestników podzielono losowo na cztery grupy, po jednej dla każdego doniesienia. Po przeczytaniu fikcyjnego artykułu uczestników zapytano, co sądzą na temat włoskich imigrantów; zapytano też o ich postawę wobec imigrantów i imigracji. Zespół porównał wyniki z czterech grup, przypuszczając, że wszelkie różnice będą wynikiem manipulacji w ramach eksperymentu. Dowody sugerowały, że wiadomości w środkach masowego przekazu na temat imigrantów mogą zmieniać postawę wobec określonej grupy imigrantów nawet po pojedynczym zetknięciu się z taką wiadomością. Jeśli chodzi o przypinanie łatek, gdy pochodzenie etniczne lub narodowość imigrantów opisywano z użyciem rzeczowników, ludzie mieli bardziej negatywne odczucia w stosunku do danej grupy imigrantów niż gdy opisywano je z użyciem przymiotników, niezależnie od tego, czy czytano na temat pozytywnych, czy negatywnych zachowań imigrantów. „Nie jesteśmy w stanie uniknąć przypinania łatek, opisując przynależność grupową innych ludzi. Szukamy informacji na temat tego, skąd inni pochodzą lub do jakiej grupy przynależą, aby zrozumieć nasze środowisko społeczne. Jednak powinniśmy starannie dobierać słowa, jako że nasze opisy mogą polaryzować postawy naszych odbiorców”, stwierdza Graf, stypendystka programu „Maria Skłodowska-Curie”. Wstępne dowody dotyczące wpływu obrazów w doniesieniach medialnych (coraz powszechniejszych w wiadomościach internetowych) na temat imigracji sugerują, że doniesienia z obrazem przedstawiającym imigranta wywoływały większą empatię niż doniesienia bez nich, a tym samym skutkowały bardziej pozytywnymi postawami wobec imigrantów i imigracji. Jednakże według Graf: „Szczególna rola zdjęć dołączonych do doniesień medialnych na temat imigracji wymaga dalszego zbadania”.
Na drodze ku inkluzywnym i harmonijnym społeczeństwom
Aby stworzyć inkluzywne i harmonijne społeczeństwa, czyli zrealizować cel zdefiniowany na Europejskiej platformie współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, mieszkańcy europejskich krajów muszą dogadać się z osobami o innym pochodzeniu etnicznym, z innego kręgu kulturowego czy innego wyznania. „Lepsze zrozumienie czynników zwalczających lub wzmagających nietolerancję może wspomóc dostosowane do sytuacji interwencje mające na celu poprawę stosunków pomiędzy grupami w społeczeństwie”, stwierdza Graf. Zespół podzielił się wynikami swych badań podczas warsztatów dla specjalistów w dziedzinie komunikacji na temat imigrantów i imigracji (dziennikarzy i pracowników organizacji pozarządowych). Teraz zespół chce dotrzeć do szerszej publiczności. Badacze planują też poszerzyć zakres swych badań na temat wpływu obrazów oraz na temat intencji behawioralnych w stosunku do osób z innych grup.
Słowa kluczowe
IMMIGRANTS, wiadomości, imigranci, imigracja, rzeczowniki, przymiotniki, środki masowego przekazu, postawy, zachowania, łatki, opisy
