Zaawansowane technologie i dane historyczne otwierają nowe możliwości poszukiwania złóż mineralnych na dużych głębokościach
Przedstawiając projekt, koordynator Alireza Malehmir, profesor na wydziale nauk o ziemi Uniwersytetu w Uppsali, zaznacza: „Głównym celem projektu Smart Exploration jest opracowanie opłacalnych i przyjaznych dla środowiska rozwiązań w zakresie poszukiwań złóż mineralnych na dużych głębokościach na terenach poprzemysłowych i terenach niezagospodarowanych”. Prace skupiają się na opracowaniu pięciu prototypów systemów oraz sześciu ulepszonych metod obrazowania i modelowania trójwymiarowego. „Dzięki połączeniu prototypów z nowymi metodami nowo pozyskane dane umożliwiają lepsze określanie celów i charakterystyk geologicznych na większych głębokościach”, informuje Malehmir.
Mapowanie mineralizacji
System synchronizacji czasu z lokalizacją GPS (dla środowisk o zastrzeżonym dostępie, takich jak kopalnie podziemne) oraz elektryczne źródło sejsmiczne o szerokopasmowej częstotliwości (E-Vib) stanowią dwa spośród opracowanych prototypów. Umożliwiły one zespołowi projektowemu przeprowadzenie sejsmicznego, połowicznie trójwymiarowego badania powierzchniowego i podpowierzchniowego w kopalni Neves-Corvo (Portugalia) na głębokości 600 metrów. „Bez tych dwóch systemów przeprowadzenie takiego badania byłoby albo niemożliwe, albo ograniczone do linii dwuwymiarowych, obejmując swym zasięgiem niewielki obszar”, wyjaśnia Malehmir. „Uważamy to badanie za duży krok naprzód, który pozwoli lepiej ukierunkować działania wydobywcze, a tym samym potencjalnie zmniejszyć ich koszt i wpływ na środowisko naturalne”. Partnerzy projektu zastosowali również ulepszone algorytmy w celu skutecznego pozyskiwania i ponownego przetwarzania wielu zbiorów danych historycznych. Osiągnięcie to, szczególnie istotne w przypadku kopalni Neves-Corvo i kopalń w mieście Ludvika w Szwecji, podkreśla wartość, jaką można uzyskać dzięki wykorzystaniu odpowiednich danych i dostępu do nich. „Kolejna żyła rudy może być ukryta w posiadanych danych historycznych”, zaznacza Malehmir. Inne osiągnięcia projektu obejmują działania w fińskiej kopalni fosforanu w Siilinjärvi. W tym przypadku w ramach projektu Smart Exploration udało się scharakteryzować rudę ze skały płonnej i odwzorować uskoki pionowe, które mogły mieć wpływ na stabilność ściany kopalni.
Innowacje na terenach niezagospodarowanych
W miejscach walidacji projektu znajdują się albo zasoby pierwotne (surowce krytyczne wymienione w wykazie UE), albo zasoby wtórne. Malehmir wyjaśnia, że w niektórych miejscach stroma topografia uniemożliwia zastosowanie konwencjonalnych metod geofizycznych do charakteryzowania skał i obrazowania struktury. „Rozwiązaniem tego problemu jest opracowany prototyp przelotowej metody elektromagnetycznej z wykorzystaniem helikoptera (ang. helicopter transient electromagnetic method; HTEM), przetestowany już na terenach poprzemysłowych w mieście Ludvika. Helikopter będzie przelatywać nad naszymi niezagospodarowanymi terenami w Grecji i Kosowie w celu wykrycia celów znajdujących się na dużych głębokościach”. W ramach projektu Smart Exploration zastosowano również algorytmy uczenia maszynowego w celu dokonania ponownej interpretacji istniejących danych geochemicznych, geologicznych i geofizycznych, na podstawie której w Grecji zostaną określone potencjalne miejsca występowania złóż porfiru zawierającego złoto i miedź. „Innowacja polega w tym przypadku na sposobie, w jaki dane zostały poddane harmonizacji i walidacji przy użyciu podejścia geostatystycznego”, zdradza koordynator.
Patrząc w przyszłość
Partnerzy projektu także musieli stawić czoła wyzwaniom. W przypadku opóźnień w dostawie części zespoły zastosowały zwinną technologię i zbudowały specjalny dron, aby obniżyć poziom hałasu systemu bezzałogowego statku powietrznego. Kolejnymi punktami projektu są eksploatacja i komercjalizacja. W ramach projektu Smart Exploration rozwiązania te zostaną przedstawione odpowiednim firmom poprzez wyprawy poszukiwawcze, wydarzenia górnicze, warsztaty i bezpośrednie zaangażowanie. Tymczasem „projekt Smart Exploration wspiera ponad 20 młodych specjalistów ze środowisk akademickich, MŚP i przedsiębiorstw górniczych”, podsumowuje Malehmir. „To młodsze pokolenie jest kluczowym atutem dla branży zajmującej się poszukiwaniem złóż minerałów, ale może także przyszłymi przedsiębiorcami, którzy nauczyli się, jak współpraca może prowadzić do komercyjnych rozwiązań i otwierania nowych działalności”.
Słowa kluczowe
Smart Exploration, poszukiwanie złóż mineralnych, tereny niezagospodarowane, górnictwo, dane historyczne, tereny poprzemysłowe, geologiczne, geofizyczne, obrazowanie 3D, badania sejsmiczne, zwinne technologie
