Otwarcie drzwi do skarbca kulturowego Europy
Odwiedzanie miejsc w celu poznania ich rozmaitych aspektów kulturowych – znane jako turystyka kulturowa – stanowi 39 % międzynarodowego ruchu turystycznego i jest głównym motorem wzrostu i rozwoju gospodarczego europejskich regionów i miast. To, co zazwyczaj napędza podróżników, to chęć poznania nowych miejsc od podszewki – ich dziedzictwa, sztuki, tradycji i miejscowego stylu życia. Wykraczając poza zwykłą ofertę zwiedzania, turystyka kulturowa szerzy zrozumienie międzykulturowe i uznanie dla różnorodności, często przyczyniając się do ochrony dziedzictwa kulturowego i tradycji. Niestety, w wielu regionach potencjał turystyki kulturowej nie jest w pełni wykorzystywany. Ponadto istnieje znaczna luka w wiedzy na temat tego, jak ta dziedzina turystyki naprawdę wpływa na konkurencyjność gospodarczą i dobrobyt społeczny w danym regionie. Zatem jednym z warunków zachowania i promowania bogactwa światowego dziedzictwa kulturowego jest przede wszystkim uzupełnienie naszej wiedzy.
Promowanie zrównoważonej turystyki kulturowej w całej Europie
Finansowany przez Unię Europejską projekt IMPACTOUR powstał z myślą o wspieraniu rozmaitych strategii rozwijania zrównoważonej turystyki kulturowej w Europie. W tym celu konsorcjum projektu podjęło się żmudnego zadania polegającego na systematycznym porównywaniu informacji związanych z turystyką kulturową pochodzących ze wszystkich zakątków Europy. Jednym z analizowanych elementów były strategie, które wpłynęły na transformację miast i regionów, zarówno udane, jak i nieudane modele wdrożeniowe oraz innowacyjne techniki. „Aby zmierzyć wpływ turystyki kulturowej na środowisko, społeczeństwo, gospodarkę i kulturę, wykorzystaliśmy wskaźniki efektywności, co pomogło w opracowaniu lepszych strategii i działań w tej dziedzinie”, wyjaśnia koordynator projektu João Martins.
System wspierający podejmowanie decyzji
Głównym celem projektu IMPACTOUR było stworzenie prostego w obsłudze narzędzia do pomiaru wpływu turystyki kulturowej na europejski rozwój gospodarczy i społeczny. Zostało ono zaprojektowane i opracowane z myślą o dostarczaniu zarządcom miejsc i obiektów zaleceń opartych o indywidualną charakterystykę i cele, aby pomóc im zwiększyć korzyści płynące z turystyki kulturowej. Narzędzie to umożliwia zestawianie zgromadzonych danych i ułatwia ocenę polityki w zakresie turystyki kulturowej za pomocą algorytmów analityki danych oraz strategii wykorzystujących sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe. Ponadto działa jako system wspomagania decyzji, pozwalając użytkownikom na dostosowanie poszczególnych strategii do celów, jakie zamierzają osiągnąć, oraz specyficznych cech danego obiektu. Narzędzie składa się z modułów uzbrojonych w funkcje wizualizacji danych, zarządzania danymi, wspomagania decyzji i monitorowania. Dzięki temu pomaga stworzyć charakterystykę danego miejsca turystycznego, zalecając odpowiednie dla niego strategie i działania oraz umożliwiając użytkownikom śledzenie postępów proponowanych przez nich działań za pomocą wskaźników efektywności.
Rozszerzanie współpracy w Europie
Niewątpliwie jednym z najbardziej znaczących osiągnięć projektu jest przyjęcie podejścia opartego na współpracy, w tym udział 32 ośrodków pilotażowych w całej Europie, z których zaledwie pięć było partnerami projektu. Projekt wspiera podejście partycypacyjne i ułatwia wymianę informacji między zainteresowanymi stronami. „Utworzenie wokół inicjatywy IMPACTOUR społeczności promującej debatę wychodzącą poza ramy projektu stało się fundamentem dla wymiany wiedzy i zaangażowania społecznego w rozwój zrównoważonej turystyki kulturowej”, podkreśla Martins. Co więcej, w obliczu problemów związanych z pandemią COVID-19 projekt IMPACTOUR posłużył jako platforma wymiany informacji, umożliwiająca realizatorom inicjatyw pilotażowych zorientowanie się w sytuacji i łagodzenie negatywnych skutków tego kryzysu. W efekcie wnioski z podjętych działań włączono do metodologii i narzędzi opracowanych w ramach właściwego projektu. Patrząc z szerszej perspektywy, inicjatywa ta przyczyniła się do poprawy zarządzania turystyką kulturową, a także zwiększenia widoczności i atrakcyjności. Oczekuje się, że nowe strategie wspierające innowacyjność i kreatywność w turystyce kulturowej otworzą nowe możliwości zatrudnienia i zwiększą spójność społeczną. „Zachęcamy ludzi do bliższego poznania różnorodności dziedzictwa kulturowego i naturalnego Europy i patrzenia na nie z dumą, co wzmocni nie tylko ich poczucie przynależności, ale skłoni również do docenienia tradycji i kultury mniejszości”, podsumowuje Martins.
Słowa kluczowe
IMPACTOUR, turystyka kulturowa, narzędzie wspierające podejmowanie decyzji, kultura, społeczeństwo, środowisko, gospodarka
