Roślina z rodziny kapustowatych jako suplement diety Naukowcy badali podstawy genetyczne wytwarzania witaminy C i folianu w roślinnym gatunku modelowym — rzodkiewniku. Dzięki temu rośliny blisko związane z rzodkiewnikiem, kapusta i brokuły, mogłyby zostać użyte do dostarczania tych ważnych substancji odżywczych. Zdrowie © Shutterstock Rzodkiewnik należy do rodziny kapustowatych. Kluczem do jego sukcesu ekologicznego jest krótki cykl życiowy, trwający zaledwie sześć tygodni. Jest to jeden z modelowych organizmów badawczych w królestwie roślin i pierwsza roślina o poznanym genotypie. Inną nieodłączną zaletą rzodkiewnika jest łatwość obserwacji zmian morfologicznych będących odzwierciedleniem jego genotypu. Celem partnerów europejskiego projektu NATURAL było wykorzystanie naturalnej różnorodności genetycznej i zdolności adaptacji tej modelowej rośliny. Zespół z Uniwersytetu Wageningen badał konkretnie możliwość posłużenia się cechami genetycznymi rzodkiewnika do wytworzenia askorbinianu (witaminy C) i folianu, które są istotnymi składnikami ludzkiej diety. W badaniach nad askorbinianem ujawniono obecność trzech loci cech ilościowych, z których jedno jest ściśle związane z genem kodującym enzym szlaku askorbinianowego. Gen VTC2 rzodkiewnika koduje fosforylazę GDP-L-galaktozy, która jest ostatnim enzymem szlaku powstawania kwasu askorbinowego. Badania nad folianami, składnikami odżywczymi niezbędnymi dla kobiet ciężarnych w celu zapobiegania wadom cewy nerwowej płodu, skupiły się na ich przyswajalności. Duża liczba reszt kwasu glutaminowego wpływa na biodostępność folianu, gdyż zwiększa jego retencję w komórce. Badania wykonano za pomocą nowej metody chromatografii cieczowej/spektroskopii masowej (ang. LC-MS, liquid chromatography/mass spectroscopy). W badaniach przeprowadzonych przy użyciu antagonisty folianów, metotreksatu, stwierdzono zaangażowanie co najmniej pięciu loci cech ilościowych. Ostatecznym celem jest wskazanie genów odpowiedzialnych za „antyfolianowy” fenotyp. Następnym krokiem byłaby wówczas manipulacja stężeniem folianów w roślinach uprawnych. Dzięki nutrigenomice — gwałtownie rozwijającej się sekcji przemysłu biotechnologicznego — Europa ma szansę na zdobycie kluczowej pozycji w odniesieniu do biofarmaceutyki oraz hodowli roślin, a skromna kapusta może dostarczyć odpowiednie ilości niektórych podstawowych składników odżywczych.
