Monitorowanie skuteczności leczenia zaburzeń nerwowo-mięśniowych Biomarkery są definiowane jako molekularne, komórkowe lub biochemiczne wskaźniki procesów fizjologicznych lub patologicznych. Naukowcy w ramach projektu BIO-NMD starali się poszerzyć zastosowanie biomarkerów o ocenę skuteczności prowadzonego leczenia. Zdrowie © Thinkstock Zaburzenia nerwowo-mięśniowe (NMD) to chroniczne choroby zwyrodnieniowe, wiążące się z poważnym osłabieniem siły mięśniowej. Dzięki szeroko zakrojonym badaniom udało się zidentyfikować nowe geny docelowe, charakteryzujące chorobę, umożliwiające wczesną diagnozę i pomocne przy tworzeniu leków. Jednakże interpretowanie sukcesu terapeutycznego podczas trwających krótko badań klinicznych wymaga nowatorskich biomarkerów do stosowania w monitorowaniu punków końcowych. To zapotrzebowanie stoi u podstaw finansowanego przez UE projektu BIO-NMD, w ramach którego prowadzono wielopoziomową analizę, mającą na celu identyfikację cząsteczek użytecznych w ocenie skuteczności leczenia. Jednocześnie konsorcjum korzystało z narzędzi bioinformatycznych, aby nadać priorytet genom na podstawie ich funkcji, związanych z daną chorobą. Zidentyfikowano czynniki regulujące aktywność genów, skorelowane z odpowiedzią na leczenie kortykosteroidami w przypadku dystrofii mięśniowej Duchenne'a (DMD) i cyklosporyną A w przypadku COL6. Do etapu walidacji zakwalifikowano ponad 80 polimorfizmów pojedynczego nukleotydu (SNP), które mogą mieć znaczenie w procesie chorobowym. Wybrano też 1 600 genów o zróżnicowanej ekspresji, które będą podlegać dalszym badaniom jako możliwe biomarkery w monitorowaniu leczenia sterydami. Badania nad całościową transkrypcją umożliwiły odkrycie kilku długich, jądrowych, niekodujących cząsteczek RNA, które regulują ekspresję dystrofiny w mięśniach szkieletowych. Dalsze badania nad regulacją transkrypcji genu dystrofiny mogłyby przyczynić się do opracowania nowego leczenia molekularnego dystrofinopatii. Ponadto przeprowadzono badania z zakresu proteomiki, w celu wykrywania białek mięśniowych w płynach ustrojowych (osocze i surowica) pacjentów. Dzięki zastosowaniu platformy macierzowej z zawiesiną przeciwciał na nośnikach w formie kuleczek naukowcy mieli możliwość jednocześnie analizować setki białek w płynach ustrojowych i identyfikować białka związane z niektórymi klinicznymi cechami DMD. Na przykład poziom MMP-9 w surowicy był skorelowany z progresją choroby u pacjentów z DMD w porównaniu z grupą kontrolną osób zdrowych. Członkowie konsorcjum prowadzili również przedkliniczne badania na myszach, aby zidentyfikować nowe, potencjalne biomarkery i patofizjologiczne mechanizmy ich działania. Zidentyfikowano markery wiązane z autofagią i stanem zapalnym w zaburzeniach COL6. Biomarkery z badania BIO-NMD mają potencjał, aby stać się czułymi i wiarygodnymi narzędziami do wykrywania tych dziedzicznych chorób w badaniach prenatalnych. Jednocześnie mogą być stosowane w badaniach nad lekami, aby szybko i łatwo przewidywać odpowiedź na nie i tym samym zmniejszać koszty oceny skuteczności opracowywanego leczenia.
