Dlugotrwaly spor w sprawie projektu ITER zakonczyl sie na korzysc Francji
Po trudnym procesie wyboru trwającym ponad 18 miesięcy, UE uzyskała zgodę wszystkich partnerów projektu dotyczącego międzynarodowego eksperymentalnego reaktora jądrowego (ITER) na budowę reaktora we Francji. - Dzisiaj tworzymy historię w obszarze międzynarodowej współpracy naukowej - powiedział Komisarz UE ds. Nauki i Badań Janez Potocnik w dniu 28 czerwca. - Po długich i trudnych dyskusjach, sześć stron międzynarodowych negocjacji dotyczących projektu badań nad syntezą jądrową ITER zdecydowało na spotkaniu w Moskwie, że ITER powinien być zlokalizowany w miejscu zaproponowanym przez UE: w Cadarache w południowej Francji. Impas w rozmowach nastąpił, gdy wyłoniono dwie alternatywne lokalizacje - jedną we Francji i jedną w Japonii. Obie miały jednakową liczbę zwolenników w gronie sześciu partnerów w projekcie ITER. Obecnie oczekuje się, że wszystkie strony projektu będą mogły podpisać porozumienie do końca 2005 r. tak, aby budowa mogła rozpocząć się przed końcem tego roku. W trakcie trwania impasu były chwile kiedy wydawało się, że Europa zostanie sama, bez wsparcia partnerów opowiadających się za lokalizacją w Japonii. Komisja Europejska i Rada często podkreślały, że podejście międzynarodowe jest najbardziej pożądaną opcją, o czym Komisarz Potocnik wspomniał ponownie w dniu 28 czerwca. - Decyzja ta pokazuje dziś, że zainteresowane strony uznały wspólną pracę za najlepszy sposób znalezienia odpowiedzi na wyzwania stojące przed nami wszystkimi. Pokazaliśmy nasze zaangażowanie w prace nad syntezą jako źródłem energii, a także to, że projekt ITER zajmuje według nas priorytetowe miejsce w tych wysiłkach. Ujęcie projektu ITER jako elementu szerszego podejścia do syntezy jądrowej powinno pomóc w jego znacznie szybszym urynkowieniu - powiedział Komisarz. Wspomniane przez Janeza Potocnika "szersze podejście" pozwala na stworzenie "uprzywilejowanego partnerstwa" pomiędzy UE i Japonią, gwarantując tym samym pewne korzyści dla Japonii w kontekście projektu i działań towarzyszących. Warunki porozumienia są następujące: - UE dokona transferu do Japonii do dziesięciu procent swych zamówień po to, aby UE i Japonia mogły uczestniczyć na podobnych warunkach w pracach nad zaawansowanymi technologicznie elementami reaktora ITER; - UE weźmie udział w projektach podejmowanych przez Japonię w ramach szerszego podejścia, którego wartość wyniesie do ośmiu procent kosztów budowy reaktora ITER; - UE poprze wytypowanego przez Japonię kandydata na stanowisko Dyrektora Generalnego Organizacji ITER oraz prawo Japonii do posiadania większej ilości pracowników w Organizacji niż jej proporcjonalny udział; - Niektóre działy siedziby głównej będą zlokalizowane w Japonii; - W przypadku zawarcia międzynarodowego porozumienia w sprawie rozpoczęcia kolejnej fazy - budowy demonstracyjnego reaktora - UE poprze koncepcję jego lokalizacji w Japonii; W opinii Komisji Europejskiej, w wyniku usytuowania reaktora ITER w Europie UE "zachowa swoją czołową pozycję w badaniach nad syntezą jądrową�. Partnerzy projektu ITER - UE, Japonia, Stany Zjednoczone, Rosja, Chiny i Korea Południowa - mają nadzieję na odtworzenie reakcji fizycznej (syntezy jądrowej), która zachodzi na Słońcu i innych gwiazdach. Wcześniejsze eksperymenty wykazały, że możliwe jest odtworzenie tego procesu na Ziemi, a projekt ITER powinien określić naukową i technologiczną wykonalność zastosowania syntezy jądrowej jako źródła energii. W okresie zwiększającego się zaniepokojenia wyczerpywaniem się tradycyjnych źródeł energii na Ziemi, projekt ITER stanowi atrakcyjną alternatywę. Mógłby on zapewnić bogate źródło energii bez konieczności używania ograniczonych zasobów Ziemi; nie powodowałby emisji dwutlenku węgla i w związku z tym w minimalnym stopniu wpływałby na środowisko; nie byłoby konieczności transportowania lub utylizacji materiałów radioaktywnych; elektrownie byłyby bezpieczne, niemożliwe byłoby stopienie się reaktora. Koszty budowy projektu ITER szacuje się na kwotę 4,57 miliarda euro (według cen z 2000 r.), która zostanie rozłożona na dziesięć lat. Zakładane całkowite koszty operacyjne w oczekiwanym okresie działania około 20 lat będą na podobnym poziomie. UE i Francja pokryją 50 procent kosztów budowy, natomiast każda z pozostałych pięciu stron projektu pokryje dziesięć procent kosztów.
Kraje
Francja