Szwedzka prezydencja: badania naukowe muszą się koncentrować na wielkich wyzwaniach W czasie konferencji poświęconej badaniom naukowym i innowacji, która odbyła się w Lund, Szwecja, pod auspicjami szwedzkiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, około 350 naukowców, decydentów i przedstawicieli przedsiębiorstw oraz instytucji finansujących badania przyjęło ... W czasie konferencji poświęconej badaniom naukowym i innowacji, która odbyła się w Lund, Szwecja, pod auspicjami szwedzkiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, około 350 naukowców, decydentów i przedstawicieli przedsiębiorstw oraz instytucji finansujących badania przyjęło deklarację, zgodnie z którą europejska strategia badań naukowych powinna koncentrować się na globalnych "wielkich wyzwaniach" takich jak zmiany klimatu, niedobór wody i pandemie. Deklaracja Lund przyjęta na konferencji "Nowy świat - nowe rozwiązania", została przekazana dnia 9 lipca na ręce Tobiasa Krantza, szwedzkiego Ministra Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych. "Światowa społeczność staje w obliczu wielkich wyzwań" - czytamy w deklaracji. "Europejskie społeczeństwo oparte na wiedzy musi stawić im czoło poprzez jak najlepszą analizę, efektywne działania i zwiększone zasoby. Wyzwania muszą obrócić się w zrównoważone rozwiązania w obszarach takich jak globalne ocieplenie, kurczące się zapasy energii, wody i żywności, starzejące się społeczeństwa, zdrowie publiczne, pandemie i bezpieczeństwo" - napisano dalej. "Musi zmierzyć się z ogólnym wyzwaniem przekształcenia Europy w eko-wydajną gospodarkę." Deklaracja jest zwieńczeniem dwudniowych debat na temat ukierunkowania badań naukowych, podczas których dr Krantz omawiał trzy główne priorytety szwedzkiej prezydencji. "Po pierwsze musimy znaleźć sposoby na pogłębienie współpracy między sektorami badań, szkolnictwa i innowacji" - powiedział. "Po drugie chcemy opracować nową strukturę zarządzania Europejską Przestrzenią Badawczą (ERA). [...] Musimy być w stanie uzasadnić, że pieniądze inwestowane w europejskie badania naukowe są dobrze wydatkowane. Wydajniejszy system jest warunkiem wstępnym do zwycięstwa w tej walce." Dr Krantz podkreślił, że państwa członkowskie powinny zaangażować się bardziej w rozwój przestrzeni ERA, umożliwiając lepszy przepływ wiedzy i zasobów między sobą. Wola polityczna i determinacja musi iść w parze z ze swobodą akademicką - podkreślił. Trzecim priorytetem, powiedział dr Krantz, jest ponowny przegląd struktury unijnych programów ramowych badań naukowych (PR). "Zamiast nadmiernej biurokracji pod względem technicznej struktury tematycznej, uważam, iż należy położyć nacisk na osiągnięcia. Powinniśmy wykorzystywać europejskie programy badawcze do budowania wiedzy, aby sprostać wielkim wyzwaniom, przed którymi stajemy: zmiany klimatu, niedobór wody, bieda, choroby. Dzięki temu zwiększy się nie tylko przewaga konkurencyjna Europy, ale również - jestem przekonany - program ramowy stanie się łatwiejszy do zrozumienia i zaakceptowania" - wyjaśnił. "Podstawowe badania naukowe są niezbędne dla swobody akademickiej" - podkreśla szwedzki minister. "Naukowcy muszą mieć odwagę i zasoby, aby zadawać nieuprzejmie i niewygodne pytania. Czasami ciekawość jest wystarczająco dobrym powodem do rozpoczęcia projektu badawczego - nigdy nie wiadomo do czego może doprowadzić. To nie oznacza, że prywatne przedsiębiorstwa nie mogą finansować projektów badawczych; oczywiście, że mogą. Oznacza to jedynie, że będą musiały się przygotować na odpowiedź, która może się im nie spodobać." Deklaracja Lund odzwierciedla to odczucie i propaguje nasilenie badań pionierskich, inicjowanych przez samą społeczność badawczą. "Fundamentalne znaczenie ma tworzenie różnorodnej wiedzy, wyposażającej Unię Europejską w kompetencje, zwłaszcza w przypadku konfrontacji z nieprzewidzianymi wielkimi wyzwaniami i wstrząsami" - czytamy. "Konkurencja między naukowcami zapewni, że badania naukowe prowadzone w Europie prezentować będą międzynarodowy poziom." Deklaracja wzywa również do wspierania zarówno rozwoju gospodarczego, jak i celów polityki społecznej. "Aby zoptymalizować ekonomiczny i społeczny wpływ nowej wiedzy potrzebne są działania w takich obszarach jak polityka przemysłowa, środowiskowa i społeczna, rolnictwo i rozwój regionalny" - czytamy. "Powiązania między powyższymi obszarami polityki a strategiami badawczymi należy zasadniczo wzmocnić." Dokument podkreśla wagę "dobrze zsieciowanych instytucji wiedzy", wzywając do modernizacji uczelni wyższych oraz współpracy między nimi a instytucjami badawczymi. To klucz do zwiększenia konkurencyjności europejskich badań naukowych - napisano w deklaracji, która również zaleca "stworzenie i utrzymywanie w Europie światowej klasy infrastruktur badawczych tak na potrzeby wielkiej nauki, jak i tych służących naukom społecznym i humanistycznym". "Deklaracja Lund to głośny apel o zwiększenie zasobów na rzecz europejskich badań naukowych, lepszą współpracę między różnymi szczeblami i jeszcze bardziej nowoczesne systemy innowacyjne" - powiedział Pär Omling, dyrektor generalny Szwedzkiej Rady ds. Nauki. "Deklaracja jest dobrym punktem wyjścia do prac, którymi będziemy kierować przez kolejne sześć miesięcy. Propozycje zawarte w deklaracji wpisują się dobrze w nakreślone przez nas priorytety" - powiedział dr Krantz z zadowoleniem. Kraje Szwecja
