PDF Basket
Ostatnie lata były okresem, który uwidocznił złożoność globalnego zarządzania i przyniósł wiele wyzwań dotyczących tego obszaru. Świat zmaga się ze skutkami kryzysu klimatycznego i zmianami dotyczącymi handlu, tąpnięciami na rynkach finansowych oraz obawami dotyczącymi bezpieczeństwa. W samym sercu tej skomplikowanej sieci powiązań znajduje się Unia Europejska, przed którą stoi największe wyzwanie – musi określić swoją rolę w tym dynamicznie zmieniającym się środowisku.
„Unia Europejska nie jest suwerennym państwem, co stanowi źródło wielu ograniczeń w związku z uczestnictwem w organizacjach międzynarodowych tworzonych i zrzeszających przede wszystkim państwa”, wyjaśnia Jacint Jordana, koordynator projektu GLOBE z ramienia Instytutu Studiów Międzynarodowych w Barcelonie. „Zrozumienie zmian w globalnym porządku świata jest kluczem do ustalenia roli Wspólnoty i zwiększania jej znaczenia, a także ożywienia zarządzania na szczeblu międzynarodowym. To właśnie z tego powodu postanowiliśmy podjąć się realizacji projektu GLOBE”, wyjaśnia Jordana.
Zwiększanie wpływów na świecie
Organizacja projektu GLOBE oraz jego założenia opierają się na dwóch głównych filarach, czyli przeprowadzeniu kompleksowych badań dotyczących zagadnienia globalnego zarządzania oraz przygotowanie opracowań z myślą o interesariuszach, decydentach politycznych oraz ogółu społeczeństwa, a także przygotowaniu scenariuszy i prognoz na przyszłość w celu wypracowania założeń przyszłej strategii dla Unii Europejskiej.
Drugi z tych celów stanowi odpowiedź na realną potrzebę Wspólnoty, jaką jest zwiększanie jej wpływów na świecie. Oparte na pragmatycznym podejściu rezultaty projektu GLOBE wskazują, że działania Unii powinny opierać się na budowaniu więzi z koalicjami państw kierujących się podobnymi wartościami i wyznającymi podobne zasady, aby wspólnie osiągać wymierne postępy. Jednocześnie decydenci nie powinni lekceważyć znaczenia organizacji międzynarodowych, które stanowią istotne kanały globalnej współpracy.
Zdaniem badaczy Unia Europejska powinna poszerzać swoje horyzonty, nawiązywać pogłębione relacje i kultywować więzi ze strategicznymi sojusznikami, angażować się w działalność nieformalnych organizacji i stowarzyszeń, a także wspierać wspólne przedsięwzięcia prywatno-publiczne. Tego rodzaju wielotorowe podejście staje się szczególnie istotne, gdy tradycyjne drogi i sposoby zawodzą.
Wytyczanie strategii na przyszłość
Przyglądając się najważniejszym wyzwaniom i transformacjom, badacze skupieni wokół projektu GLOBE dostrzegli szereg ważnych trendów. Jednym z nich jest impas decyzyjny, którego główną przyczyną są szerokie sieci zależności i powiązań. Skutkiem jest trudność we wprowadzaniu zmian w procesach decyzyjnych. Także organizacje międzynarodowe stoją przed poważnym dylematem, próbując znaleźć swoje miejsce w połączonym świecie. Ważnym i coraz powszechniejszym trendem jest budowanie sojuszy i stowarzyszeń, a nawet dokonywanie fuzji z wpływowymi podmiotami niepaństwowymi.
Kolejnym problemem są ograniczone zasoby i środki. Ze względu na braki finansowe organizacje międzynarodowe mają stosunkowo ograniczone możliwości działania, a jednocześnie są zmuszone do poszukiwania innowacyjnych rozwiązań finansowych. Wielkimi krokami zbliża się era organizacji hybrydowych, w której w coraz większym stopniu będzie następowało zacieranie granic między organizacjami międzynarodowymi opartymi na traktatach i ich beztraktatowych odpowiednikach. Co więcej, stale rośnie znaczenie niepaństwowych podmiotów, które skutecznie tworzą nisze w obszarze globalnego zarządzania.
Zwracając uwagę na rolę mediów we współczesnym świecie, Jordana zauważa: „Nie sposób nie dostrzec w jaki sposób polityka na szczeblu krajowym oraz debaty publiczne wpływają na postrzeganie organizacji międzynarodowych i globalnego zarządzania na całym świecie. Nie ma też żadnych wątpliwości, że skutkiem jest wpływ na ich rozwój”. To cenna uwaga wskazująca na istnienie ścisłych powiązań między lokalnymi narracjami i zagadnieniami dotyczącymi całego świata.
Adam Holesch, kierownik projektu GLOBE, wychodzi poza najważniejsze wnioski, zauważając różnorodność rezultatów wypracowanych w ramach inicjatywy. Obejmują one ankietę opracowaną z myślą o pracownikach organizacji międzynarodowych, obszerne bazy badań naukowych oraz serię pouczających webinariów.
W ramach projektu powstał również bezpłatny kurs internetowy wyjaśniający niuanse globalnego zarządzania i podkreślający kluczową rolę Unii Europejskiej w tym obszarze. Wpływ zespołu jest jednak widoczny w największym stopniu w dwóch sprawozdaniach podsumowujących prace, zatytułowanych „Trends in Global Governance and Future Scenarios 2030” (Trendy w obszarze globalnego zarządzania i scenariusze na przyszłość do 2030 roku) oraz „Navigating Complexity: the European Union in Global Governance” (W labiryncie złożonych zależności: Unia Europejska i globalne zarządzanie). Pierwsze z nich stanowi podsumowanie i opis najważniejszych wniosków wyciągniętych z przeprowadzonych badań, z kolei drugie jest zbiorem wskazówek dla decydentów i obywateli świata.
Pytany o długoterminową wizję dalszych losów projektu, Jordana nie kryje nadziei: „Chcemy rozwiać wątpliwości i wyjaśnić mity dotyczące globalnego zarządzania i porządku świata, skupiając się nie tylko na zwykłych ludziach, ale także na decydentach politycznych. Co więcej, chcemy opracować i przedstawić kompleksową strategię i plan na przyszłość".
W świecie zmiennych sojuszy i ciągłych wyzwań, projekt GLOBE jest zarówno lustrem, w którym możemy zobaczyć obraz globalnego zarządzania, jak i mapą, dzięki której możemy wytyczyć kurs Wspólnoty w tych wyjątkowych czasach.