PDF Basket
Jednym ze sposobów, w jaki społeczności migrantów mogą przeciwstawiać się wykluczeniu społecznemu i kulturowemu, jest wspólne opowiadanie historii. Społeczności imigrantów mogą mieć bardzo różne powiązania historyczne z niektórymi miejscami, lecz o wielu z nich łatwo zapomnieć.
W ramach finansowanego ze środków UE projektu MEMEX współpracowano z kilkoma wrażliwymi społecznościami w całej Europie, by przedstawić ich historie światu. Uczeni z projektu MEMEX stworzyli prototyp aplikacji, która wykorzystuje sztuczną inteligencję i rozszerzoną rzeczywistość, by umożliwić członkom narażonych społeczności dzielenie się takimi historiami.
„Pomysłem, a właściwie wyzwaniem końcowym w projekcie MEMEX, było opracowanie metod i technologii we współpracy z jak największymi grupami migrantów i społeczności narażonych na wykluczenie”, mówi Alessio Del Bue, starszy pracownik naukowy we włoskim Instytucie Technologii i koordynator projektu MEMEX.
Współpraca z narażonymi społecznościami
Naukowcy biorący udział w projekcie MEMEX ściśle współpracowali z trzema grupami, które potencjalnie mogły czuć się wykluczone – z mieszkańcami 19. dzielnicy Paryża, migrantkami w Barcelonie i trzema pokoleniami migrantów mieszkających w Lizbonie.
„Strategia zakładała, że partnerzy projektu będą mieli bezpośredni kontakt ze społecznościami poprzez stowarzyszenia”, wyjaśnia Del Bue. „Do opowiedzenia historii o własnych doświadczeniach, czasem bardzo intymnych, należy stworzyć bezpieczną przestrzeń”, dodaje badacz.
Wspólne cyfrowe opowiadanie historii
Jedną z głównych metodologii opracowanych w ramach projektu było rejestrowanie historii i fotografowanie miejsc ważnych dla danych grup we wspomnianych miastach. Uczestnicy przy wsparciu partnerów stworzyli zestaw lokalnych audiowizualnych opowieści cyfrowych.
W Portugalii wiele opowieści dotyczyło lokalnych historii o słynnych, dawnych podróżnikach. Inne były związane z religią – w historiach migrantek mieszkających w Barcelonie pojawiała się figura La Moreneta, przedstawiająca Matkę Boską jako czarnoskórą kobietę.
„Najciekawsze były te oparte na własnych interpretacjach, bo takich nie można znaleźć w książkach”, mówi Del Bue.
Historie oraz tagi lokalizacji zostały wprowadzone do aplikacji i udostępnione za pomocą technologii rzeczywistości rozszerzonej. To narzędzie upodmiotowiło społeczności i sprawiło, że historie stały się łatwiej dostępne dla wszystkich.
„Dzięki projektowi MEMEX stworzyliśmy mapę wspomnień”, dodaje Del Bue. W aplikacji wykorzystano również sztuczną inteligencję do analizy treści różnych historii i określenia powiązań między nimi.
„Pozytywnie zaskakiwało nas to, że opowieść z Lizbony może być powiązana z migrantami w Barcelonie”, mówi Del Bue. „To pokazuje, w jak wspaniały sposób historie mogą łączyć ze sobą ludzi”, dodaje badacz.
Przyszłe projekty
Opracowane rozwiązania i zdobyte doświadczenia przysłużą się w przyszłości. Platforma MEMEX zostanie wykorzystana w projekcie New European Bauhaus, w którym podobnymi metodami społeczeństwa nadmorskie zostaną połączone z historiami związanymi z morzem.
Narzędzia oparte na otwartym oprogramowaniu zostaną udostępnione, by zachęcić zespoły innych projektów badawcze do stosowania podobnych metod. Aplikacja została już wykorzystana w muzeach, w tym w Pałacu Królewskim Caserta w Neapolu. Dzięki niej starsi bywalcy muzeum mogli opowiedzieć o swoich wizytach w tym miejscu.
„Istnieje wiele sposobów na ponowne wykorzystanie osiągnięć projektu MEMEX, chociażby jako narzędzi do zapisu dziedzictwa niematerialnego”, mówi Del Bue. „Każda historia jest z natury częścią dziedzictwa, a w przeszłości opowiadanie ich było sposobem szerzenia kultury”, zauważa uczony.
Del Bue wyjaśnia, że sukces projektu wynikał w dużej mierze ze ścisłej współpracy z lokalnymi stowarzyszeniami, z budowania zaufania społeczności i wspierania ich w opowiadaniu historii. Dla uczonego projektowanie technologii z uwzględnieniem celów społecznych było ekscytującym nowym wyzwaniem.
W ramach projektu opracowano zestaw metod i narzędzi, przepisów i profesjonalnych zaleceń, które będą mogły wykorzystać powiązane grupy docelowe naukowców i praktyków z rozmaitych dziedzin – od technologii po nauki humanistyczne.
„Te interdyscyplinarne badania w istotny sposób przyczyniły się do tworzenia technologii, które zaspokajają potrzeby społeczności”, podsumowuje koordynator.