Tworzenie biomarkerów międzygatunkowych
Nowe wysokoprzepustowe techniki, takie jak transkryptomika i proteomika, oraz potężne narzędzia bioinformatyczne posiadają olbrzymi potencjał w zakresie badania toksycznych procesów na poziomie genu i białka. Z tego powodu odnotowuje się wzrost stosowania tych technik w ekotoksykologii, która bada interakcje substancji szkodliwych dla środowiska. W ramach projektu GENERA (Use of genomic and proteomic tools for the development of contaminant specific biomarkers for the environmental risk assessment of aquatic ecosystems) badano wykorzystanie narzędzi genomicznych i proteomicznych do tworzenia specyficznych biomarkerów oceny zagrożenia ekosystemów wodnych. Wiedza na temat procesów zachodzących na poziomie molekularnym i komórkowym pomoże naukowcom zrozumieć mechanizmy działania związane z toksycznością. Badacze poddali kilka gatunków morskich z różnych poziomów łańcucha żywieniowego działaniu różnych zanieczyszczeń, aby określić ich wpływ na geny i białka. Celem było stworzenie biomarkerów specyficznych dla zanieczyszczeń, które mogą reagować na bardzo niskie poziomy stężenia zanieczyszczeń, podobne do tych występujących w środowisku naturalnym. Organizmy były testowane pod względem zmian genomicznych i proteomicznych, będących wynikiem narażenia na działanie głównych zanieczyszczeń. Reakcje organizmów oceniono pod względem podobieństw na różnych poziomach organizacyjnych, co miało na celu stworzenie biomarkerów międzygatunkowych. Posłużą one do przeprowadzania oceny zagrożeń dla środowiska dla najważniejszych zanieczyszczeń. Projekt GENERA nie tylko pomoże rozwinąć technologię biomarkerów, ale również będzie miał istotny aspekt społeczno-ekonomiczny i pomoże chronić środowisko naturalne. Prace nie będą dotyczyły tylko produkcji żywności i spożywania produktów z miejsc skażonych, ale również będą miały bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi.
Słowa kluczowe
Biomarkery, syntetyczne środki chemiczne, proteomika, genomika, ocena zagrożenia dla środowiska
