Działania na rzecz powszechnej refundacji opieki zdrowotnej
W ciągu ostatnich lat wiele krajów rozwijających się wprowadziło nowe programy refundacji opieki zdrowotnej, aby wspomóc osoby nieubezpieczone. Słaba infrastruktura służby zdrowia, brak zasobów ludzkich i ograniczenia budżetowe mogą jednak zmniejszać skuteczność tych nowych programów. Ponadto, z racji braku ubezpieczeń zarobków na wypadek niepełnosprawności w krajach rozwijających się, nawet po wprowadzeniu dobrze działających systemów refundacji opieki zdrowotnej zachorowanie może wiązać się ze znaczącym ryzykiem finansowym. Podczas finansowanego przez UE projektu HEALTHEVENT (Financial protection against health risks - Evidence from an emerging country with universal coverage and methodological considerations) przeprowadzono badania obu tych zagadnień. Jakie jest narażenie gospodarstw domowych w krajach o średnim dochodzie na utratę przychodu związaną z chorobą? Jak radzą sobie z obciążeniem finansowym, gdy osoba pracująca zachoruje, a luki w refundacji wymagają wyłożenia dużych kwot na opiekę zdrowotną? Jaki dostęp do dobrej jakości opieki zdrowotnej i ochronę przed wykładaniem katastrofalnie dużych pieniędzy na leczenie mogą zapewnić nowe programy refundacji, zwłaszcza wobec przeciążenia i niedofinansowania służby zdrowia? Badanie składało się z czterech części. W pierwszej części analizowano konsekwencje finansowe zachorowania w Tajlandii, koncentrując się na osobach objętych powszechnym ubezpieczeniem państwowym. Stwierdzono, że ciężka choroba ogranicza zatrudnienie o 18%, a przychody gospodarstwa domowego spadają o jedną trzecią. W projekcie HEALTHEVENT stwierdzono, że ciężka choroba może wymuszać ograniczenie pozostałych wydatków nawet do 13%. W kolejnej części, dotyczącej Indii, analizowano gospodarstwa domowe na terenach wiejskich, gdzie refundacja opieki zdrowotnej jest ograniczona i brak jest ubezpieczeń od utraty przychodów podczas choroby. W badaniu oceniano różne reakcje gospodarstw na zachorowanie. Zauważono, że nieformalne mechanizmy ubezpieczeń chronią gospodarstwa przed dodatkowymi konsekwencjami wyniszczającej choroby osób zarabiających, przynajmniej krótkoterminowo. W trzeciej i czwartej części badania analizowano konsekwencje finansowe chorób w Peru. Peruwiańskie gospodarstwa z sektora nieformalnego tracą do 18% przychodu, a ich wydatki bieżące na opiekę medyczną wzrastają o ponad 70% w ciągu roku od poważnego zachorowania lub urazu. W projekcie stwierdzono też, że niedawno wprowadzony program refundowania opieki zdrowotnej dla ubogich przyniósł korzystne skutki, w tym zapewnienie opieki ambulatoryjnej i leków oraz ograniczenie bariery finansowej w dostępie do służby zdrowia. Wyniki projektu stanowią czytelny przekaz dla polityków, pracowników akademickich i władz odpowiedzialnych za służbę zdrowia, że poszerzenie systemu refundacji leczenia w krajach o niskim i średnim dochodzie ogranicza bariery finansowe w dostępie do służby zdrowia, lecz nie eliminuje ryzyka finansowego związanego z bieżącymi wydatkami na leczenie. Badanie ukazuje też, że gospodarstwa domowe uzyskują w dużym stopniu ochronę przed ryzykiem finansowym związanym z zachorowaniem dzięki mechanizmom nieformalnym, przynajmniej krótkoterminowo. Skuteczność i długoterminowość nieformalnych metod jest jednak ograniczona z racji starzenia się populacji i zwiększającego się obciążenia chorobami przewlekłymi. Oba te zjawiska przekładają się na potrzebę złożonej, kosztownej opieki. Wyniki projektu nie powinny więc zniechęcać do dalszego poszerzania formalnej ochrony społecznej w krajach rozwijających się.
Słowa kluczowe
Refundacja opieki zdrowotnej, wydatki na leczenie, HEALTHEVENT, powszechne ubezpieczenia, ubezpieczenie zarobków na wypadek niepełnosprawności, utrata przychodu, kraje rozwijające się