Badania ujawniają koszty szkód wyrządzonych przez gatunki inwazyjne
Naukowcy, których badania są finansowane ze środków unijnych, obliczają koszty szkód wyrządzonych przez gatunki inwazyjne w Europie. W artykule zamieszczonym w czasopiśmie Frontiers in Ecology and the Environment, naukowcy pracujący nad projektem DAISIE (Katalogowanie obcych gatunków inwazyjnych w Europie) wyliczają gatunki inwazyjne o najsilniejszym oddziaływaniu ekonomicznym i środowiskowym. Odkrycia dokonane w ramach projektu zostaną wykorzystane w unijnej strategii w zakresie obcych gatunków inwazyjnych. Około 10.000 gatunków inwazyjnych zadomowiło się w Europie. Posiadane dane na temat oddziaływania ekonomicznego obejmują 1.347 gatunków, podczas gdy informacje na temat oddziaływania ekologicznego opracowano dla zaledwie 1.094 gatunków. "Oddziaływanie wielu najeźdźców pozostaje niezauważone, niemniej nasze życie zależy od funkcjonowania ekosystemów składających się z gatunków" - ostrzega główna autorka artykułu Montserrat Vilà z Estación Biológica de Doñana (Wydział Biologii Konserwacyjnej) w Sewilli, Hiszpania. "Obecność, a w wielu przypadkach dominacja, obcych gatunków może przynosić różne skutki ekologiczne, które przekładają się na zmiany w funkcjonowaniu ekosystemów. Zmiany te mogą być nieodwracalne, a wiele z nich ma taką samą wagę, jak skutki zmiany klimatu czy zanieczyszczenia." W ramach ostatnich badań naukowcy zbadali wpływ 100 najbardziej szkodliwych gatunków inwazyjnych na wiele funkcji ekosystemów, w tym na funkcje "pomocnicze" (takie jak cykl wody i energii), funkcje "zaopatrzeniowe" (takie jak zapylanie upraw), funkcje "regulacyjne" (takie jak filtrowanie wody) oraz funkcje "kulturowe" (na przykład korzyści rekreacyjne i estetyczne). Ich analizy ujawniły, że kręgowce lądowe mają wpływ na szeroki zakres funkcji ekosystemów. Na przykład nutria, gryzoń ziemno-wodny podchodzący z Ameryki Południowej, niszczy zarówno uprawy, jak i naturalną roślinność, podkopuje brzegi rzek wykopując nory i przenosi choroby bakteryjne. Z kolei bezkręgowce lądowe oddziałują w węższym zakresie, ale przyczyniają się do szkód najbardziej dotkliwych pod względem ekonomicznym. Te gatunki mają znaczny wpływ na uprawy i lasy. Straty w uprawach z powodu obcych stawonogów są szacowane na niemal 3 mld EUR w samej Wielkiej Brytanii, podczas gdy wysiłki Włochów zmierzające do opanowania azjatyckiego długorogiego chrząszcza kosztowały ponad 1 mln EUR. Większą część kosztów związanych z gatunkami inwazyjnymi generują działania, których celem jest monitorowanie, kontrolowanie i zwalczanie najeźdźców oraz programy edukacyjne. Do najdroższych najeźdźców zaliczyć należy hiacynta wodnego (3,4 mln EUR), nutrię (2,8 mln EUR) oraz glony morskie (8,2 mln EUR). Sektory gospodarki, które cierpią najbardziej to rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo oraz ochrona środowiska i zdrowia - zauważyli naukowcy. Ich zdaniem istnieje pilna potrzeba znacznego poszerzenia badań nad oddziaływaniem gatunków inwazyjnych. Tutaj Europa może się wiele nauczyć od Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadzonych jest znacznie więcej badań nad wpływem rodzimych gatunków. Z drugiej strony, dobrze byłoby gdyby Stany Zjednoczone opracowały katalog gatunków inwazyjnych zgodny z wytycznymi, na których opiera się bazy danych DAISIE. Amerykańską bazę danych można by połączyć z bazą DAISIE - sugerują naukowcy. "Musimy zharmonizować informacje dostępne na temat oddziaływania w zakresie gatunków i regionów" - podsumowała dr Vilà. "Wówczas będziemy w końcu w stanie powołać instytucjonalne organy dla sektorów takich jak rolnictwo, środowisko, ochrona zdrowia i transport, aby poradzić sobie ze skutkami inwazji biologicznych i zarządzaniem nimi."