Kolejny milowy krok największego przedsięwzięcia w dziedzinie nauk morskich
Współpraca badawcza zakrojona jak dotąd na największą skalę w historii biologii morskiej, prowadzona w ramach programu "Spis życia morskiego" i dofinansowana w części ze środków unijnych, przełożyła się na odkrycie co najmniej 1.200 nowych gatunków i powstanie ponad 2.600 publikacji. Ostatnim na długiej liście osiągnięć jest katalog rozmieszczenia i różnorodności gatunków w 25 kluczowych obszarach oceanów. Katalog stanowi część zbioru artykułów opublikowanych w czasopiśmie PLoS (Public Library of Science) ONE. Źródłem dofinansowania prac były dwa projekty współfinansowane z budżetu Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE: ECOFUN (Analiza zmian różnorodności biologicznej w zakresie strukturalnych i funkcjonalnych właściwości ekosystemów morskich pod kumulacyjną presją antropogeniczną), który uzyskał wsparcie na kwotę ponad 212.000 EUR z programu "Ludzie" oraz HERMIONE (Badania gorących punktów w ekosystemach i wpływy człowieka na morza europejskie), który otrzymał 8 mln EUR z tematu "Środowisko". W latach 2000-2010 ponad 2.700 naukowców z ponad 80 krajów wzięło udział w około 538 wyprawach morskich w ramach programu "Spis życia morskiego". Katalog stanowi niezwykłe połączenie odkryć naukowych z ostatnich 10 lat z danymi dostępnymi powszechnie od wieków. To historyczne odczytanie listy obecności gatunków z 25 kluczowych regionów na Ziemi, reprezentatywnych pod względem biologicznym, które pomoże w ustaleniu punktu odniesienia dla pomiarów przyszłych zmian. Dr Patricia Miloslavich, starszy pracownik naukowy programu "Spis życia morskiego" i kierowniczka badań regionalnych, powiedziała: "Aby ustanowić punkt odniesienia zbadano w ramach programu 'Spis życia morskiego' nowe obszary i ekosystemy, odkrywając nowe gatunki i odnotowując znane w nowych miejscach." W sumie liczba gatunków w 25 obszarach wynosi od 2.600 do 33.000. Skorupiaki zajmują sporą część katalogu, stanowiąc około jedną piątą wszystkich gatunków, podczas gdy grupa innych kręgowców - obejmująca wieloryby, lwy morskie, foki i żółwie - to zaledwie 2% gatunków. Niemniej naukowcy z programu "Spis życia morskiego" są przekonani, że na każdy znany już gatunek ponad cztery nowe nadal czekają na odkrycie. W swoim artykule autorzy wyjaśniają, że mimo odkrycia przez naukowców niemal 2 milionów gatunków i ogromnego wzbogacenia wiedzy, "wiedza ta może odwracać uwagę od szacowanych czterech piątych gatunków na Ziemi, które pozostają nieznane nauce, a z których wiele zamieszkuje oceany". Naczelny autor posumowania zbiorów, dr Mark Costello, wyjaśnia, że są dwa powody, dla których katalog był tak pilnie potrzebny. Pierwszy to nasza ograniczona zdolność do odkrywania i opisywania nowych gatunków z powodu kurczącej się wiedzy z zakresu taksonomii. Drugi wiąże się ze zmniejszaniem się liczby gatunków morskich w konsekwencji działalności człowieka. Warto zaznaczyć, że działalność człowieka, jak np. zbyt intensywne połowy czy zanieczyszczanie, została zakwalifikowana w ramach programu "Spis życia morskiego" do głównych zagrożeń życia morskiego. Pośród pojawiających się zagrożeń życia morskiego jest wzrost temperatury i zakwaszenia wody morskiej. Dr Miloslavich dodaje, że sytuacja nagli, aby pogłębić naszą wiedzę o nieznanej bioróżnorodności "zanim jej większa cześć zostanie utracona przed jej odkryciem". "Spis wniósł olbrzymi wkład, porządkując chaos. Informacje, które były wcześniej rozproszone teraz zostały wszystkie poddane przeglądowi i analizie oraz zaprezentowane w formie zbioru artykułów w ogólnodostępnym czasopiśmie" - podsumowuje dr Miloslavich. Katalog 25 obszarów oceanicznych obejmuje Afrykę Południową, Alaskę (USA), Antarktykę, Australię, Bałtyk, Chiny, Europę atlantycką, Hawaje, Japonię, Kalifornię w USA, Kanadę Wschodnią, Kanadę Zachodnią, kanadyjską Arktykę, Karaiby, Koreę Południową, Morze Śródziemne, Nową Zelandię, Południowo-Wschodnie USA, Północo-Wschodnie USA, Prąd Humboldta, szelf brazylijski, szelf patagoński, tropikalny zachodni Atlantyk Ameryki Południowej, tropikalny wschodni Pacyfik oraz Zatokę Meksykańską. Przełomowy zbiór artykułów w PLoS ONE został opracowany przez 13 komitetów i ponad 360 naukowców. Artykuły są ogólnodostępne.