Lepsze leczenie przy pomocy produktów zawierających czynniki wzrostu fibroblastów
Populacje większości rozwiniętych obszarów świata coraz bardziej się starzeją, stają się otyłe i bardziej podatne na takie choroby przewlekłe jak cukrzyca. W wyniku tego globalny rynek produktów do opatrywania i pielęgnacji ran gwałtownie się zmienia, a innowacyjne, oparte na czynnikach wzrostu fibroblastów (ang. fibroblast growth factor, FGF) produkty napędzają rozwój medycyny regeneracyjnej. FGF to rodzina komórkowych białek sygnałowych, niezbędnych w okresie rozwoju embrionalnego i utrzymania odpowiedniej homeostazy tkankowej. W praktyce klinicznej wykorzystywane są do pobudzania angiogenezy i procesu gojenia ran. Wykazują także potencjał do spowalniania procesów starzenia. Jednak pomimo wartości klinicznej czynników FGF możliwości ich zastosowania są ograniczone, ponieważ naturalne białka wykazują niską stabilność termiczną, co oznacza, że często są z organizmu usuwane w ciągu kilku godzin, jeśli nie minut. W rezultacie FGF muszą być podawane bardzo często, co z kolei podnosi ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i obniża opłacalność terapii białkowej. Podejmując się problemu niskiej stabilności wybranych FGF, w ramach projektu FGFSTAB prowadzone są prace nad zwiększeniem możliwości ich komercyjnego wykorzystania w leczeniu. „Głównym celem projektu jest opracowanie i wyprodukowanie niezawodnych FGF o wystarczająco wysokiej stabilności operacyjnej, umożliwiającej ich wykorzystanie w medycynie regeneracyjnej”, mówi koordynatorka projektu FGFSTAB, p. Veronika Stepankova. Opracowanie dwóch innowacyjnych cząsteczek Korzystając z udostępnianej przez wiodącego partnera projektu, firmę Enantis, wspieranej komputerowo platformy stabilizacji białek, naukowcy z powodzeniem ustabilizowali trzy wybrane białka FGF. To z kolei doprowadziło do opracowania dwóch innowacyjnych cząsteczek wykazujących wyższą stabilność strukturalną przy podwyższonej temperaturze, wyższą oporność przeciwko rozkładowi proteolitycznemu i znacząco wydłużony czas połowicznego rozpadu po wstępnej obróbce w podwyższonej temperaturze w porównaniu do odpowiadających im białek natywnych. Jedna z ustabilizowanych cząsteczek FGF (FGF2-STAB) została następnie poddana ocenie przy pomocy zwierzęcego modelu ran cukrzycowych. Przeprowadzone na szczurzym modelu cukrzycy testy bezpieczeństwa i skuteczności FGF2-STAB niepodważalnie wykazały korzystny wpływ tej cząsteczki na proces gojenia ran w porównaniu do grup kontrolnych. FGF2-STAB w szczególności nasilała proces proliferacji komórek i angiogenezę, łagodząc przy tym stan zapalny. „Przeprowadzone testy przedkliniczne wykazały wydłużony czas połowicznego rozpadu cząsteczki FGF2-STAB w ranach, bez jakichkolwiek oznak osłabienia jej aktywności biologicznej lub indukowania przez nią infekcji ran”, wyjaśnia Veronika Stepankova. „Wyniki te stanowią ważny kamień milowy w procesie wykonywania złożonych, przedklinicznych testów bezpieczeństwa wymaganych do zatwierdzenia badań klinicznych cząsteczki FGF2-STAB u ludzi”. Plany wejścia na globalny rynek Na skutek prowadzenia projektu FGFSTAB firma Enantis bardzo się rozwinęła i znacząco wzmocniła swój potencjał, skuteczność i konkurencyjność. We wrześniu 2018 r. firma podpisała ważną umowę dystrybucyjną z jedną z czołowych firm sektora nauk ścisłych. „Firma ta jest nie tylko kluczowym globalnym graczem na polu badań komórek macierzystych, ale także jednym z głównych światowych dostawców reagentów do hodowli i badań komórek macierzystych”, mówi Veronika Stepankova. „Ta umowa dystrybucyjna pozwoli firmie Enantis wejść na globalny rynek badań komórek macierzystych z pierwszą stabilizowaną cząsteczką FGF2-STAB”. Dzięki planom przeprowadzenia badań klinicznych cząsteczek opracowanych podczas projektu i ze względu na plany ich komercjalizacji, firma Enantis rozbudowała swój zespół, tworząc dziewięć dodatkowych stanowisk. Zespół R&D firmy został również przeszkolony w szerokim zakresie obejmującym nowe techniki laboratoryjne, a firma zainicjowała strategicznie istotną współpracę z trzema ośrodkami akademickimi i czterema firmami.
Słowa kluczowe
FGFSTAB, Enantis, czynnik wzrostu fibroblastów (FGF), pielęgnacja ran, medycyna regeneracyjna, badania komórek macierzystych, terapia białkowa
