Nanomedycyna – innowacyjne sposoby leczenia poważnych schorzeń Schorzenia często powiązane z podeszłym wiekiem, takie jak rak, choroby sercowo-naczyniowe, choroba Alzheimera i choroba Parkinsona, a także cukrzyca, są wyniszczające dla cierpiących na nie osób i stanowią poważne wyzwanie dla europejskich systemów opieki zdrowotnej. Nadal brakuje skutecznych sposobów ich leczenia, a liczba pacjentów rośnie proporcjonalnie do szybkości starzenia się populacji UE. Potencjalne przełomowe odkrycia, jakie oferuje nanomedycyna, są zatem dokładnie i entuzjastycznie badane w ramach różnych finansowanych ze środków UE projektów – opis tych najbardziej obiecujących można znaleźć w niniejszym Zestawie wyników CORDIS. Technologie przemysłowe Zdrowie © Kateryna Kon, Shutterstock Nanomedycyna, czyli zastosowanie nanotechnologii w dziedzinie opieki zdrowotnej, budzi wielkie nadzieje wśród milionów pacjentów poszukujących lepszych, bardziej wydajnych i tańszych sposobów leczenia. Wymienione powyżej wyniszczające choroby mają bardzo niekorzystny wpływ na jakość życia ludzi, a także stanowią poważne wyzwanie dla naszych systemów opieki zdrowotnej, które znajdują się pod coraz większą presją z uwagi na rosnące koszty leczenia pacjentów. Podczas gdy odsetek osób w wieku produkcyjnym w UE stale się zmniejsza, wzrasta względna liczba osób na emeryturze, a to rodzi pytania dotyczące sposobu płacenia za opiekę długoterminową. Nanomedycyna może zapewnić spersonalizowaną, ale bardziej przystępną cenowo opiekę zdrowotną, oferując jednocześnie lepszą jakość życia pacjentów. Od dostarczania leków skierowanych do konkretnych komórek po medycynę regeneracyjną dla pacjentów z niewydolnością lub ciężkimi uszkodzeniami narządów – nanomedycyna otwiera wiele nowych możliwości w zakresie poprawy diagnostyki medycznej i terapii. Strategiczna kwestia dla utrzymania konkurencyjnej pozycji unijnego sektora opieki zdrowotnej Od lat 2007–2010 w ramach programu „Technologie przemysłowe”, będącego częścią siódmego programu ramowego na rzecz badań UE, zainwestowano około 265 mln EUR w projekty badawcze związane z nanomedycyną. Do finansowanych obszarów należą m.in. rozwój ukierunkowanych nanofarmaceutyków i technologii nanodiagnostycznych, wytwarzanie biomateriałów doimplantów i medycyny regeneracyjnej oraz opracowywanie inteligentnych protez z wykorzystaniem neuronowych interfejsów, zapewniających funkcje wykrywania i uruchamianych poprzez aktywność mózgu. Program „Horyzont 2020” (którego budżet na lata 2014–2020 wynosi 80 mld EUR) koncentruje się na praktycznym wykorzystaniu wyników projektów z dziedziny nanomedycyny, pomagając w przenoszeniu innowacji z laboratorium do systemu opieki zdrowotnej. Aby ułatwić przełożenie wyników badań na skuteczne sposoby leczenia, nawiązano ścisłą współpracę z sektorem przemysłowym. Sektor prywatny jest w coraz większym stopniu zainteresowany nanomedycyną – oczekuje się, że udział rynkowy gotowych produktów będzie bardzo duży. Oprócz poprawy jakości opieki zdrowotnej można oczekiwać także utworzenia nowych miejsc pracy. UE ustanowiła również europejską platformę technologiczną na rzecz nanomedycyny. Jest to forum branżowe, które dostarcza informacji na temat pilnych priorytetów badawczych i udziela porad dotyczących polityki związanej z innowacjami w dziedzinie nanomedycyny. Jego członkami są europejskie organizacje, które aktywnie badają dziedzinę nanomedycyny i współpracują, aby określić priorytety badawcze i ustalić, w jaki sposób najlepiej uzyskać wyniki badań dla pacjentów. Wiodące projekty UE W niniejszym Zestawie wyników przedstawiono 10 projektów, w ramach których prowadzone są badania otwierające nowe możliwości dla pacjentów. Przedsięwzięcia te ułatwiają również współpracę między badaczami, przemysłem i intuicjami finansowymi, aby zagwarantować dalszy rozwój tych technologii. Znalezienie sposobów na przezwyciężenie problemów pojawiających się podczas doświadczeń w laboratorium może być ulubionym wyzwaniem badaczy. Przezwyciężenie problemów poza laboratorium, takich jak próba przeprowadzenia rozwiązań z dziedziny nanomedycyny przez systemy regulacyjne i wprowadzenia ich na rynek, może być bardziej onieśmielające niż stymulujące. Zespół projektu ENATRANS, który skupiał się na translacji, stworzył sieć wsparcia dla MŚP, będących spółkami spin-off utworzonymi w celu komercjalizacji wyników badań. Sieć ta oferuje fachowe porady w kwestiach takich jak własność intelektualna, modele biznesowe i strategie finansowania. Leczenie komórek nowotworowych jest trudne: ich mikrośrodowisko jest złożone, a w zwalczających je naczyniach krwionośnych występują nieprawidłowości. Dzięki unijnemu finansowaniu w ramach projektu NeoNaNo opracowano ukierunkowane na nowotwory terapie skojarzone. Pierwsze prowadzone na ludziach badanie kliniczne mające na celu poznanie ich obszaru badań jest realizowane w Centre for Clinical and Translational Research w Aachen, w Niemczech. Oporność na antybiotyki, potencjalnie jedno z największych wyzwań medycznych, z jakimi się obecnie borykamy, staje się realnym zagrożeniem. Zespół projektu FORMAMP wykorzystał nanotechnologię do opracowania nowych systemów dostarczania i peptydów przeciwdrobnoustrojowych (AMP), aby udostępnić nowe narzędzia do walki z chorobami zakaźnymi.
