Uzdatnianie i ponowne wykorzystywanie ścieków na szerszą skalę pomoże nawadniać uprawy w suchych regionach
Ekstremalne zjawiska pogodowe i fiasko polityki wobec zmiany klimatu stanowią największe zagrożenie, z jakim świat będzie się mierzyć w ciągu następnych 10 lat. Region Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (MENA) jest najsuchszym obszarem na świecie i już teraz boryka się z takimi problemami, jak pustynnienie, nadmierna eksploatacja wód gruntowych i napływ wody morskiej do warstw wodonośnych. Biorąc pod uwagę. że spodziewany wzrost populacji i rozwój gospodarczy w regionie MENA ma według prognoz doprowadzić do zwiększenia zapotrzebowania na wodę o 47 % do 2035 roku, negatywny wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo wodne będzie dla Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej jeszcze dotkliwszy. W regionie MENA rolnictwo odpowiada za ponad 80 % zużywanej wody słodkiej. W ramach finansowanego przez UE projektu MADFORWATER zostały opracowano zintegrowane technologie i narzędzia do zarządzania, które mają znacząco upowszechnić nawadnianie pól oczyszczonymi ściekami i zoptymalizować zrównoważone wykorzystywanie wody w sektorze rolnictwa. Zespół skupił swoje działania na zlewniach hydrologicznych w trzech państwach afrykańskich, które leżą w basenie Morza Śródziemnego: Egipcie, Maroku i Tunezji.
Sukces oparty na technologii i zarządzaniu
Koordynator projektu Dario Frascari wyjaśnia: „Projekt MADFORWATER jest oparty na dwóch filarach: uzdatnianiu wody (zwiększaniu ilości dostępnej wody nadającej się do nawadniania) i irygacji (upowszechnianiu ponownego wykorzystania ścieków do nawadniania i optymalizacji zużycia wody w rolnictwie). Rozwiązania są dostosowywane do technicznych i kulturowych uwarunkowań krajów docelowych, w zgodzie z ich kontekstem środowiskowym i społeczno-ekonomicznym. Powiązanie zapotrzebowania na wodę z jej źródłami pozwala dostosować metody uzdatniania i irygacji do dostępnych rodzajów ścieków i upraw typowych dla krajów docelowych”. Silniejsza integracja jest możliwa dzięki zastosowaniu dopasowanych do potrzeb technologii, narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji oraz strategii gospodarowania wodą i przestrzenią.
Od teorii do wykorzystania w praktyce
W ciągu pierwszych dwóch lat trwania projektu zespół zajmował się opracowywaniem i dostosowywaniem technologii uzdatniania ścieków i ich wykorzystania do irygacji. Druga połowa projektu to natomiast czas poświęcony na optymalizację tych rozwiązań. Wybrane pomysły są weryfikowane i dostosowywane do wdrożenia na szerszą skalę w czterech zakładach pilotażowych: jednym w Egipcie, jednym w Maroku i dwóch w Tunezji. O wyborze tych rozwiązań zadecydowały ich wyniki techniczne, analiza kosztów i korzyści, ocena cyklu ich eksploatacji i opinie zwrotne uzyskane w trakcie kilku sesji konsultacyjnych z interesariuszami. Zakłady pilotażowe przetwarzają i wykorzystują ścieki komunalne, wodę z kanałów odpływowych i ścieki pochodzenia tekstylnego. Frascari referuje: „Testy rozwiązań do oczyszczania ścieków komunalnych i wody z kanałów odpływowych pokazują, że są one skuteczne i zrównoważone ekologicznie. Problemy z oczyszczaniem ścieków włókienniczych staramy się rozwiązać za pomocą innowacyjnego procesu biologicznego. Jeśli chodzi natomiast o projekty pilotażowe w zakresie irygacji, wszystkie przetestowane rozwiązania udowadniały jak do tej pory swoją skuteczność”.
Moc korzyści
Proponowane technologie nie tylko mają kluczowy wpływ na zabezpieczenie zasobów wodnych na potrzeby irygacji, ale są również ekonomiczne. Energooszczędność procesu oczyszczania ścieków i wysoka efektywność wykorzystania wody w rozwiązaniach irygacyjnych pozwalają chronić środowisko. MŚP uczestniczące w projekcie MADFORWATER pracują obecnie nad planami biznesowymi w zakresie wdrożenia rozwiązań w krajach regionu MENA, a także nad wytycznymi w dostosowywaniu tych technologii do różnych uwarunkowań. Złożono też już kilka wniosków patentowych. Projekt obejmuje również działania ukierunkowane na budowanie potencjału, których celem jest zwiększenie społecznej akceptacji dla ponownego wykorzystywania oczyszczonych ścieków w Afryce Północnej. Frascari podsumowuje: „Pokazaliśmy, że można zwiększyć skalę ponownego wykorzystywania oczyszczonych ścieków do nawadniania pól w krajach rozwijających się, które zmagają się z poważnym problemem niedoboru wody. Wymaga to jednak ścisłej integracji innowacji technologicznych z narzędziami do zrównoważonej gospodarki wodnej”. Projekt MADFORWATER wspiera kraje regionu MENA w poszukiwaniu zrównoważonych odpowiedzi na poważne wyzwania, które wynikają z postępującej zmiany klimatu, przyrostu populacji i niedoboru wody.
Słowa kluczowe
MADFORWATER, woda, ścieki, nawadnianie, uzdatnianie wody, MENA, uprawy, rolnictwo, zmiana klimatu, Egipt, Maroko, Tunezja, pustynnienie, efektywna gospodarka wodna, państwa afrykańskie basenu Morza Śródziemnego, energia