Większa równowaga płci wśród badaczy zajmujących się przedmiotami STEM ma pozytywny wpływ na politykę i społeczeństwo
Finansowany ze środków UE projekt EQUAL-IST był poświęcony dokładnie zagadnieniu wprowadzania planów dotyczących równości płci w ośrodkach i instytucjach badawczych zajmujących się informatyką i branżą technologiczną. W pracach wzięło udział sześć ośrodków badawczych (Uniwersytet w Münster, Uniwersytet w Turku, Politechnika w Kaunas, Uniwersytet w Modenie i Reggio Emilia, Uniwersytet Minho i Krajowy Uniwersystet Ekonomiczny im. Simona Kuznetsa w Charkowie), których zadaniem było sprawdzenie wewnętrznego instytucjonalnego stanu równości płci, zaprojektowanie odpowiednich planów dotyczących równości płci i wdrożenie odpowiednich działań. Wyniki udostępniono zainteresowanym odbiorcom (w tym profesorom, ekspertom w sprawach płci, studentom), by podnieść ich świadomość w tym zakresie i włączyć ich do działania.
Badania, nauka i polityka, które będą odzwierciedlać przekrój społeczeństwa
Opierając się na wytycznych polityki UE oraz ustaleniach teoretycznych i empirycznych dotyczących równości płci w organizacjach badawczych, działania podejmowane w ramach projektu EQUAL-IST skupiły się na wydziałach z grup TIK/IST, w których wprowadzanie zasad równości płci jest na etapie początkowym. Ich celem było opracowanie stosownych planów dotyczących równości płci. Koordynatorka projektu Vasiliki Moumtzi podkreśla wagę poczynienia postępów w tym zakresie: „Niedostateczna reprezentacja kobiet w ośrodkach akademickich zajmujących się głównymi dziedzinami grupy STEM jest coraz częściej wskazywana jako przyczyna ukierunkowanego płciowo prowadzenia badań, w tym kształtowania priorytetów naukowych czy agend i metod badawczych”. Celem projektu było zatem wpłynięcie na struktury organizacyjne, dyskursy i zachowania. Można go osiągnąć przez sprzyjanie wprowadzaniu trwałych zmian instytucjonalnych właśnie za pomocą planów dotyczących równości płci. Głównym priorytetem było zachęcanie ośrodków badawczych do sprawdzania, czy działania podejmowane w ramach określonego planu będą rzeczywiście miały trwały charakter i czy utrzymają się po zakończeniu projektu. „Wszystkie ośrodki badawcze podjęły ten trud i zdołały zapewnić ciągłość w tym zakresie, a włączenie środków prowadzących do osiągnięcia równości płci do istniejących przepisów i procedur zrealizowano za pomocą różnych »mechanizmów osadzających«”, dodaje Moumtzi.
Narzędzia, komunikacja i synergia
Spośród podejmowanych w ramach projektu działań i osiągniętych sukcesów Moumtzi wskazuje przede wszystkim na zestaw narzędzi EQUAL-IST oraz platformę CrowdEquality. Pierwsze z nich oferuje przykłady dobrych praktyk, konkretnych inicjatyw, narzędzi i wytycznych pozwalających wprowadzać na uczelniach i w ośrodkach badawczych zmiany strukturalne związane z równością płci. Zestaw narzędzi został zaprojektowany specjalnie z myślą o ośrodkach z sektora TIK/IST. Platforma CrowdEquality stanowi centralne narzędzie wspólnego projektowania odpowiednio dostosowanych planów dotyczących równości płci. Ma ona tworzyć inkluzywną społeczność umożliwiającą kobietom i mężczyznom z całego świata swobodne omawianie zagadnień związanych z równością płci w instytucjach badawczych. Praca nad projektem będzie w dalszym ciągu wpływać na obszary związane ze społeczeństwem, polityką i badaniami naukowymi. Moumtzi udziela następującego komentarza: „Mamy swój wkład w ustalanie celów Europejskiej Przestrzeni Badawczej dotyczących równości płci, który zawdzięczamy opracowaniu odpowiednich planów dotyczących równości płci dla sześciu ośrodków badawczych w UE, gdzie planuje się długofalowo zwiększenie liczby kobiet–naukowców”. Ośrodki badawcze przekazały dane dotyczące realizacji planów dotyczących równości płci i wprowadzania zmian strukturalnych odpowiednim regionalnym i krajowym decydentom. Uczona dodaje: „Udało się nam udokumentować główne wnioski i zalecenia dotyczące wzmacniania i wspierania zmian instytucjonalnych w ramach programu na „Horyzont Europa” poziomie UE. Przekazaliśmy te informacje urzędnikom Komisji Europejskiej zajmujących się kwestiami płci w społeczeństwach inkluzywnych z ramienia DG ds. Badań Naukowych i Innowacji”. Partnerzy projektu EQUAL-IST aktywnie dzielili się wynikami pracy nad projektem, biorąc udział w konferencjach, wydając ponad 20 publikacji naukowych oraz oferując ogólne materiały komunikacyjne i warsztaty w sześciu krajach, w których znajdowały się objęte badaniem ośrodki badawcze (Finlandia, Litwa, Niemcy, Portugalia, Ukraina, Włochy). W grudniu 2019 roku w ramach projektu opublikowano książkę „Institutional Change for Gender Equality in Research” („Zmiany instytucjonalne na rzecz równości płci w badaniach), do której dostęp jest wolny. Zapytana o plany na przyszłość, Moumtzi stwierdza, że chce zająć się dalszym zwiększaniem synergii stworzonej między powiązanymi projektami, a także kwestią ciągłej wymiany wiedzy.
Słowa kluczowe
EQUAL-IST, badania naukowe, równość płci, plany dotyczące równości płci, polityka, społeczeństwo, organizacje badawcze, kobiety–naukowcy
