Praca zdalna i firma w domu: dwa światy, różne możliwości Upowszechnienie pracy w domu niesie ze sobą wiele korzyści, od lepszego wykorzystania wolnego czasu po zwiększenie zaangażowania kobiet w przedsiębiorczość cyfrową. Projekt WORKANDHOME pozwolił ocenić różnice we wpływie tych przemian na sytuację pracowników i osób samozatrudnionych, a także wskazać, jak decydenci mogą wspomóc pozytywne zmiany. Społeczeństwo © Mavo, Shutterstock Jak praca w domu zmienia organizację naszego codziennego życia? Jak wpływa na nasz dobrostan? Zespół projektu WORKANDHOME wykazał, że odpowiedź na to pytanie różni się w zależności od tego, kto jej udziela: pracownicy, osoby samozatrudnione czy mikroprzedsiębiorcy. „Ustaliliśmy, że praca w domu ma pozytywny wpływ na satysfakcję ze sposobu spędzania czasu wolnego, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn”, wyjaśnia Darja Reuschke, główna badaczka w projekcie, którego gospodarzem był brytyjski Uniwersytet w Southampton. „Jednak wniosek ten dotyczy pracowników, a nie osób samozatrudnionych. Może to wynikać z faktu, że praca w domu w tych dwóch scenariuszach ma odmienny charakter”. Zespół finansowanego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERBN) projektu WORKANDHOME zbadał europejskie trendy w zakresie pracy chałupniczej i działalności gospodarczej prowadzonej w domu i ocenił ich szerszy wpływ na styl życia, przedsiębiorczość i szanse. Ogromna zmiana Choć realizacja projektu rozpoczęła się na długo przed wybuchem pandemii, zespołowi udało się zbadać, jak epidemia wpłynęła na niektóre z tych trendów. „Wiosną 2020 r., po nałożeniu pierwszych restrykcji odsetek osób pracujących w domu w Zjednoczonym Królestwie wzrósł ośmiokrotnie i wyniósł około 43,1 % wszystkich zatrudnionych”, mówi Reuschke. „Ustaliliśmy także, że około 9 na 10 pracowników, którzy w czasie pandemii pracowali w domu, chce w jakimś stopniu kontynuować taką formę wypełniania obowiązków służbowych, przy czym prawie połowa chciałaby pracować w domu często albo cały czas”. „Firmy powinny zastanowić się, jak utrzymać te korzystne rozwiązania w przyszłości, ponieważ mają one pozytywny wpływ na dobrostan pracowników – szczególnie w odniesieniu do satysfakcji ze sposobu spędzania czasu wolnego”, dodaje badaczka. By zbadać wzorce i zmiany zachowań, zespół projektu WORKANDHOME wykorzystał połączenie różnych narzędzi do gromadzenia danych. Wielkoskalowe badanie przeprowadzone w trzech brytyjskich miastach (Birmingham, dystrykcie Brighton and Hove oraz Leeds) skupiło się na wzorcach codziennych podróży osób pracujących w domu. Aby zebrać dane, badacze opracowali aplikację śledzącą GPS. Za jej pomocą pytali też użytkowników o ich dobrostan w czasie rzeczywistym. Analizowali również dane z różnych źródeł wtórnych, takich jak ankiety i inne zbiory danych administracyjnych przygotowane przez krajowe urzędy statystyczne. „Ciekawym źródłem informacji okazały się media społecznościowe: wykorzystaliśmy sieć freelancerów na Twitterze, by dowiedzieć się, w których punktach miasta działają kreatywni przedsiębiorcy”, mówi Jed Long, jeden z badaczy pracujących przy projekcie. Inna, wcale nie mniejsza mobilność Jednym z bardziej zaskakujących ustaleń było odkrycie, że praca chałupnicza i samozatrudnienie nie miały wpływu na ogólną codzienną aktywność związaną z podróżowaniem. „Może to być dowód potwierdzający tezę o »efekcie odbicia«, zgodnie z którą dojazdy eliminowane ze względu na pracę w domu zastępowane są innymi rodzajami podróży (np. związanymi z rekreacją i wypoczynkiem)”, wyjaśnia Long. Badacz uważa, że przyszłe strategie powinny uwzględniać zmianę potrzeb związanych z mobilnością u osób pracujących w domu: „Osoby odpowiedzialne za ogólne zarządzanie infrastrukturą transportową, a w szczególności transportem publicznym, powinny dokładnie przeanalizować, jak zmieni się sposób korzystania z usług przewozowych przez tę coraz większą część społeczeństwa i uwzględnić te różnice podczas planowania”. Zespół przyjrzał się także roli narzędzi cyfrowych w rozwoju przedsiębiorczości prowadzonej w domu. W obszarze tym odkryto istotne różnice między płciami. „Istnieją dowody, które wskazują, że za przyszły rozwój mikroprzedsiębiorstw i przedsiębiorczości cyfrowej w coraz większym stopniu odpowiadać będą kobiety. W związku z tym konieczne jest wdrożenie strategii zachęcających kobiety do podjęcia pracy i wspierających otwieranie przez nie działalności cyfrowej”, dodaje na koniec Reuschke. Słowa kluczowe WORKANDHOME, praca w domu, samozatrudnienie, praca chałupnicza, pandemia, wzorce podróży, przedsiębiorczość cyfrowa, mikroprzedsiębiorstwa
