Wartości wpływające na interakcje większościowo-mniejszościowe
W ramach projektu "Dobrobyt i wartości w Europie: przemiany związane z religią, mniejszościami i płcią" (WAVE) zastosowano nowatorskie podejście do badań nad tym, w jaki sposób skomplikowane relacje łączące religię, mniejszości i płcie wpływają na przemiany społeczne oraz spójność w stale powiększającej się i różnorodnej Europie. Miejsce spotkania tych trzech elementów jest źródłem największych przemian w systemach wartości. Projekt WAVE był realizowany w oparciu o założenie, że "tożsamości kulturowe" oraz "wartości" należą do zbioru nieuchwytnych pojęć, które najłatwiej zrozumieć, badając sposób, w jaki są wyrażane i rozwijane w praktyce. W myśl tego założenia, zespół finansowany ze środków UE przeanalizował różne systemy wartości w kontekście zapewniania dobrobytu oraz zapotrzebowania na dobrobyt jako dwóch kluczowych wyznaczników wartości w obrębie danej wspólnoty. Takiemu podejściu nieodzownie towarzyszą pytania dotyczące tego, czy i jak wartości religijne wpływają na konflikt i spójność pomiędzy europejskimi grupami mniejszościowymi i większościowymi. Wyniki badań WAVE wskazują, że interakcja pomiędzy tymi grupami w sferze dobrobytu zachodzi na granicy analizowanych pojęć, tj. gdzieś pomiędzy konfliktem a spójnością. Czynniki związane z dostępnymi zasobami, takimi jak pieniądze, przestrzeń czy czas, mają wpływ na mniejszościowo-większościowe interakcje. Wśród czynników o bardziej codziennym charakterze można wymienić wpływ mediów, polityki imigracyjnej oraz polityki zatrudnienia, a także rolę fachowców odpowiedzialnych za politykę społeczną. Partnerzy projektu odkryli nowe wymiary konfliktów lub napięć oraz spójności. Przede wszystkim ustalono, że grupy mniejszościowe mogą się od siebie różnić, podobnie jak kolejne pokolenia w obrębie jednej grupy. Ponadto, uczestnicy projektu dogłębnie przeanalizowali pojęcia konfliktu i spójności, starając się ustalić skomplikowane relacje łączące oba zjawiska. Na przykład, konflikt może stanowić krok na drodze ku długotrwałej spójności. W ten sposób, analizując sprawozdania oparte na studiach przypadków, badaczom udało się przedstawić przykładowe sytuacje, w których wartości nacechowane religijnie mogą doprowadzić do przejawów solidarności lub do napięć. W wielu przypadkach dochodzi do konfliktu interesów, a nie wartości. Inne ważne odkrycia podają w wątpliwość niepewność dotyczącą zachowania różnorodności i promowania integracji. Wydaje się, że między tymi dwoma elementami istnieje cienka granica; presja, aby zachować narodowe status quo zdaje się istnieć nawet w przypadku najbardziej "postępowych" kontekstów, charakteryzujących się otwartością na różnice. W związku z powyższym, badania prowadzone w ramach projektu pozwoliły na zbadanie, czy sieci mniejszościowe dysponują zdolnością integrującą czy segregującą. Uczestnicy WAVE opracowali listę zaleceń dla polityk na poziomie lokalnym, narodowym i unijnym, a także zaangażowali w projekt zainteresowane strony, wymieniając się z nimi opiniami i informując je o działaniach podejmowanych w ramach projektu oraz o ich wynikach. Zorganizowano również Międzynarodową Konferencję Podsumowującą WAVE, podczas której przedstawiono wyniki badań i dalekosiężne cele. Odkrycia poczynione w trakcie badań otwierają drogę dla nowego podejścia do badań nad mniejszościami, stosunkami mniejszościowo-większościowymi, a także sposobami zaspokojenia potrzeby dobrobytu w rozwijającej się Europie.
