Szczepionka przeciwko leiszmaniozie
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), pasożytnicza choroba leiszmanioza powraca, zagrażając milionom ludzi w krajach rozwijających się. Naukowcy zaproponowali szczepionkę jako najskuteczniejszą i najtańszą metodę walki z leiszmaniozą. Identyfikacji antygenów pasożytów Leishmania jako potencjalnych szczepionek, głównie na modelach mysich, poświęconych było już szereg badań. Finansowany ze środków UE projekt RAPSODI miał na celu stworzenie potencjalnej szczepionki przeznaczonej dla ludzi i uodparniającej na większość lub wszystkie gatunków Leishmania, które wywołują różne fenotypy kliniczne. Innym celem było opracowanie testów do badania osób pod kątem odporności na pasożyta Leishmania, wraz z markerem do oceny podatności genetycznej. Wcześniejsze prace partnerów konsorcjum doprowadziły na stworzenia skutecznej szczepionki dla psów, wykorzystującej LiESAp, antygen otrzymany z hodowanych supernatantów Leishmania infantum. W ramach projektu RAPSODI naukowcy starali się określić, które substancje czynne można by wykorzystać w szczepionce przeznaczonej dla ludzi. Ponieważ białko rekombinowane (nsLaPSA) okazało się zbyt drogie, partnerzy postanowili wykorzystać szereg peptydów (spPSA) otrzymanych z tego białka. W tym celu przygotowano i zbadano różne peptydy i ich kombinacje pod kątem skuteczności działania na komórkach ludzkich. Dzięki zastosowaniu profilowania transkrypcyjnego udało się wybrać 35 markerów genetycznych, które można by wykorzystać do diagnostyki najbardziej charakterystycznych fenotypów infekcji. Ustalono, że markery te są zaangażowane w interakcje między nosicielem a patogenem oraz powiązane z odpornością lub podatnością na naturalne zakażenie pasożytem Leishmania. Po umieszczeniu na chipie genetycznym można by jest wykorzystać do badania populacji zaszczepionej podczas prób klinicznych oraz do uzyskania ważnych danych epidemiologicznych w regionach endemicznych. Wszystkie narzędzia, metody szczepienia i wiedza powstałe podczas realizacji projektu RAPSODI przyniosą ogromne korzyści społeczno-ekonomiczne krajom dotkniętym przez leiszmaniozę dzięki skuteczniejszej walce z chorobą. Rozpowszechnienie informacji na temat nowych technik i ustandaryzowanych protokołów w skali światowej pomoże także naukowcom w wypracowaniu wspólnego podejścia do rozwiązywania problemów związanych z leiszmaniozą.