Stres oksydacyjny a rak tarczycy Badacze europejscy analizowali mechanizm chroniący tarczycę przed stresem oksydacyjnym. Wyniki projektu znacząco poszerzają naszą wiedzę o raku tego gruczołu. Zdrowie © Thinkstock Stres oksydacyjny jest przyczyną uszkodzeń białek i lipidów oraz mutacji i zaburzeń epigenetycznych, stanowi tym samym przyczynę chorób nowotworowych, neurodegeneracyjnych i wielu innych. W tarczycy znajdują się enzymy odpowiadające za ochronę przed wolnymi rodnikami i detoksykację, które pozwalają ograniczać stres oksydacyjny i utrzymywać homeostazę metabolizmu jodu i wytwarzania hormonów. Mechanizmy leżące u podłoża ich działania wciąż pozostają jednak niewyjaśnione. Pod wpływem stresu oksydacyjnego czynnik transkrypcyjny 2 związany z NFE2 (Nrf2) odkłada się w jądrze komórkowym i aktywuje ekspresję genów ochronnych poprzez elementy odpowiedzi przeciwutleniającej (ARE) w sekwencjach regulatorowych tych genów. Czynnik ten jest hamowany w naturalnych procesach starzenia, a w przebiegu wielu nowotworów złośliwych jego aktywność jest nieprawidłowa. W ramach finansowanego przez UE projektu THYROIDANTIOXIDANT (Role of the Keap1/Nrf2 antioxidant response system in thyroid gland homeostasis and thyroid cancer) badano rolę Nrf2 w homeostazie i raku tarczycy. W ramach doświadczeń naukowcy manipulowali szlakiem Nrf2 i ustalili, że jego aktywacja zwiększa odporność na stres oksydacyjny, a inhibicja zaburza zdolność przeżycia komórek tarczycy. Ponadto stwierdzili, że Nrf2 kontroluje ekspresję genów niezbędnych do syntezy hormonów tarczycy i samoregulacji tego gruczołu w odpowiedzi na dostępność jodu. Analizy genetyczne archiwalnych próbek raka tarczycy nie wykazały mutacji w Nrf2, choć szlak ten wykazywał większą aktywność w porównaniu z prawidłową tkanką tarczycy, co wskazuje na udział innych zdarzeń genetycznych lub epigenetycznych. Aktywacja szlaku Nrf2 może przekładać się na ochronę komórek tarczycy po transformacji nowotworowej przed stresem oksydacyjnym. Łącznie wyniki projektu podkreślają znaczenie Nrf2 w utrzymaniu tarczycy i nowotworach złośliwych tego gruczołu. Obecnie szereg firm prowadzi prace nad inhibitorami Nrf2, które mogą okazać się użyteczne w leczeniu opornego na leczenie promieniotwórczym jodem lub dającego przerzuty raka tarczycy. Słowa kluczowe Stres oksydacyjny, rak tarczycy, detoksykacja, metabolizm jodu, homeostaza, Nrf2
