Wyjaśnienie przyczyn nawrotów raka jajnika
Nabłonkowy rak jajnika jest odpowiedzialny za 4% zgonów związanych z nowotworami ginekologicznymi w krajach rozwiniętych. Chociaż większość pacjentek początkowo dobrze reaguje na leczenie chirurgiczne i chemioterapię, przeżycie pięcioletnie wynosi jedynie około 30%. Może to oznaczać, że w guzie pierwotnym obecna jest mała oporna populacja komórek, która może być odpowiedzialna za ewentualny nawrót choroby. Finansowany przez UE projekt OCTIPS (Ovarian cancer therapy – Innovative models prolong survival) miał na celu analizę nawracającego i lekoopornego raka jajnika na poziomie molekularnym. Naukowcy zebrali dane od pacjentów z dwóch baz danych online oraz próbki sparowanych guzów (pierwotnego i wznowy) prawie 150 pacjentek. Analiza genomiczna wykazała niestabilne regiony chromosomalne po terapii platyną. Stworzono również scoring platyny jako czynnik predykcyjny oporności, który obejmował 13 liczby kopii regionów, w tym MECOM, CCNE1 i ERBB2. Aby zbadać problem lekooporności guza, naukowcy przeprowadzili analizę molekularną i zidentyfikowali sygnalizację mTOR wśród zderegulowanych szlaków, która mogłaby stać się przedmiotem terapii celowanej. Badacze odkryli wysoką ekspresję dwóch mikroRNA w nawracającym HGSOC, a także nuklearną DNA-zależną kinazę białkową (DNA-PK), czyli enzym odgrywający rolę w naprawie DNA. Znaczną uwagę poświęcono opracowaniu innowacyjnych modeli, które wiernie imitowały proces nawrotu, w tym przeszczepy i linie komórkowe, które cechowały się opornością na platynę. Obliczeniowy molekularny model nawrotu HGSOC umożliwił identyfikację kandydatów na biomarkery oraz ocenę obiecujących kandydatów terapeutycznych. Pomógł on również naukowcom zidentyfikować syntetyczne śmiertelne interakcje oraz kombinacje leków, oraz sposób, w jaki można rozwiązać te problemy używając innych leków, które są już w użyciu w środowisku klinicznym w obszarze onkologii. Ponadto w ramach konsorcjum przeprowadzono badania kliniczne, aby pokazać użycie zwalidowanych celów molekularnych oraz zbadać nowe kombinacje leków. Podsumowując, projekt OCTIPS dostarczył nowych informacji na temat funkcjonalnych szlaków i cząsteczek, które mogą być odpowiedzialne za nawrót raka jajnika. Heterogeniczność molekularna oznacza, że do zaprojektowania skutecznej terapii konieczna będzie spersonalizowana analiza.
Słowa kluczowe
Rak jajnika, lekooporność, terapia platyną, mTOR, microRNA, DNA-PK, badanie kliniczne
