Przyjrzeć się dokładniej stabilności finansów publicznych
W ostatnich latach kształt europejskiej polityki fiskalnej stanął pod znakiem zapytania za sprawą kryzysu finansowego, który skłonił prawodawców i naukowców do całkowitego jej zrewidowania. Taki był też cel projektu FISCSUST (Fiscal sustainability in Europe), finansowanego ze środków UE, poświęconego opracowaniu modelu teoretycznego pomagającego naukowcom i prawodawcom w zrozumieniu i ocenie kwestii stabilności finansów publicznych. Model ten posłuży też do oceny ostatnich problemów dotyczących zadłużenia światowej gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem Europy. Aby zrealizować przyjęte założenia, zgromadzono i przeanalizowano obszerne dane na ten temat, badając, w jaki sposób ostatni kryzys wpłynął na sytuację fiskalną. Dokładniej mówiąc, zespół przyjrzał się polityce fiskalnej w krajach, które ucierpiały najbardziej wskutek kryzysu fiskalnego: Belgii, Irlandii, Grecji, Hiszpanii, Włoszech i Portugalii, ujawniając różnice i podobieństwa między nimi. W projekcie FISCSUST wykorzystano także istniejące metody umożliwiające ocenę stabilności finansowej, aby zmierzyć ich skuteczność w świetle ostatnich wydarzeń oraz opracować skuteczniejsze ogólne ramy do analizowania stabilności finansów publicznych. Co ciekawe, zespół ustalił, że poziom długu publicznego oraz standardowy deficyt budżetowy nie wyjaśniają różnic w doświadczeniach poszczególnych krajów. Wskazano na kluczową rolę zewnętrznej nierównowagi każdego z krajów w porównaniu z resztą świata, w tym nierównowagi dotyczącej niestabilności politycznej i sektora prywatnego. Te i inne ustalenia dowiodły, że stabilna sytuacja fiskalna oparta wyłącznie na oficjalnych deficytach budżetowych nie jest dokładna, a dodatkowo występuje wiele innych ważnych czynników, które mogą potencjalnie skutkować niewypłacalnością krajów. Uczeni opracowali model uwzględniający wyżej wymienione pomijane aspekty. Umożliwił on zbadanie dynamicznego oddziaływania polityki fiskalnej z działaniami sektora prywatnego oraz zachowania polityki fiskalnej i stabilności zadłużeniowej w reakcji na różne rodzaje wstrząsów i rozwiązań politycznych. Omawiany projekt może przyczynić się do opracowania praktycznego i skutecznego wielowymiarowego wskaźnika niestabilności gospodarczej, uwzględniającego zmiany w danych makroekonomicznych o dużej częstotliwości. Z ważnych badań przeprowadzonych w projekcie FISCSUST mogą wyłonić się także nowe koncepcje prawne, a opracowany model może być wykorzystywany jako uzupełnienie istniejących metod, stając się zalążkiem dyskusji na ten temat.
Słowa kluczowe
Stabilność finansów publicznych, kryzys fiskalny, polityka fiskalna, FISCSUST, dług publiczny
