Badanie rozwoju funkcji audytu w Unii Europejskiej
Uczestnicy projektu APPLAUD (Accountability and public policy audit in the European Union) przeanalizowali początki rozliczalności finansowej w unijnym budżecie w kontekście działalności Komisji Obrachunkowej (1959-1977). Badano też dalszą instytucjonalizację funkcji audytu w kontekście prac ETO (1977-2013). Przeanalizowano historyczne archiwa Trybunału oraz UE, w tym roczne sprawozdania Komisji Obrachunkowej, sprawozdania z realizacji budżetu UE oraz dokumenty wewnętrzne. Przeprowadzono też serię elitarnych wywiadów z urzędnikami UE. Uczestnicy projektu APPLAUD uznali, że praktyka obrachunkowa w UE wyrasta z mieszaniny różnych podejść krajowych, dotyczących kultury, filozofii i podejść dyscyplinarnych do zewnętrznej kontroli finansów. Instytucjonalizacja podejść obrachunkowych nie jest procesem zakończonym, mimo 60 lat działań odpowiednich instytucji. Znaczenie i wpływ ETO wzrosły dopiero w ostatnim dziesięcioleciu dzięki działaniom zmierzającym do maksymalizacji roli Trybunału i poprawy rozliczalności finansowej. Reformy wewnętrzne w ETO umożliwią usprawnienie jego pracy, zwiększenie elastyczności oraz skrócenie czasu publikacji werdyktów, a także pozwolą na zajmowanie się zagadnieniami związanymi z większym ryzykiem. Nowe narzędzia zarządzania finansowego i ekonomicznego rodzą istotne pytania dotyczące rozliczalności finansowej oraz przyszłej roli i mandatu ETO. Zorganizowano 10 warsztatów w różnych krajach i instytutach europejskich studiów politycznych. Powstały także cztery artykuły naukowe, opublikowane w międzynarodowych czasopismach, z czego dwa ukazały się w renomowanych periodykach z dziedziny prawa i administracji publicznej. W jednym z artykułów przedstawiono nowe metody analizy wczesnych procesów instytucjonalnych w odniesieniu do badań archiwalnych. Studenci studiów magisterskich z zakresu europejskiej polityki publicznej i administracji mieli okazję wysłuchać sześciu wykładów poświęconych rozliczalności finansowej, audytowi i ocenie finansowej. Utworzono też sieć badawczą EUFINACCO, zrzeszającą 20 członków z 9 państw członkowskich UE oraz 2 innych krajów. Sieć otrzymała 5000 euro na organizację warsztatów po uzyskaniu statusu Wspólnej Sieci Badawczej (CRN). Omawiane badanie i jego rezultaty będą mały istotny wpływ na przyszłe prace naukowe dotyczące optymalnych mechanizmów rozliczalności w UE oraz dostarczą informacji do dyskusji nad reformą ETO. Wyniki badań zostaną przekazane unijnym praktykom oraz wykorzystane w dydaktyce, aby zaangażować w tę dziedzinę przyszłych naukowców.
Słowa kluczowe
Funkcje audytu, instytucjonalizacja, Europejski Trybunał Obrachunkowy, rozliczalność, polityka publiczna
