Rolnictwo konserwujące
Tradycyjne rolnictwo powoduje niszczenie struktury gleby, wpływając na jej produktywność, a także na równowagę rolnictwa i usługi ekosystemowe. Alternatywą jest rolnictwo konserwujące, mające na celu zachowanie struktury gleby dzięki minimalizowaniu stopnia ingerencji w nią. Uprawy drugorzędne stanowią ważny element rolnictwa konserwującego. W ramach finansowanego ze środków unijnych projektu OSCAR (Optimising subsidiary crop applications in rotations) zbadano użycie żywej ściółki i roślin okrywowych w rolnictwie konserwującym. Zespół projektu analizował optymalizację gospodarki, modernizację technologiczną i usługi ekologiczne gleby. W rezultacie określono potencjalnie użyteczne nowe rośliny okrywowe, wysoko produktywne i odporne na choroby. Inne miały ciekawe profile metabolitów wtórnych. Naukowcy stwierdzili, że zarówno organiczne, jak i konwencjonalne rolnictwo europejskie otrzymuje korzyści z zastosowania żywej ściółki. Technika ta wymaga dużego zagęszczenia roślin uprawnych i regularnych zasiewów. Narzędzia mechaniczne do tłumienia upraw drugorzędnych działałyby najskuteczniej podczas kwitnienia roślin okrywowych. W łagodnym klimacie korona żywej ściółki na bazie koniczyny może powstać po zbiorach głównej rośliny uprawnej. W chłodniejszym klimacie proponowane rozwiązania obejmowały wysiew upraw przeznaczonych na żywą ściółkę przed wysiewem głównej rośliny uprawnej. Rośliny okrywowe bogate w biomasę mogą pomóc zmniejszyć problemy związane z ograniczonymi uprawami. Na terenach, na których okresy wegetacji są krótkie, potrzebne są dodatkowe metody zwalczania chwastów. Już po pierwszym roku stosowania metody ograniczonych upraw zwiększyła się równowaga gleby, zawartość materii organicznej, jak również aktywność mikroorganizmów. Okazało się, że grzyby mikoryzowe przyczyniają się do pochłaniania 30% fosforu z gleby, a odpowiednie gatunki roślin okrywowych mogą utrzymać dużą ilość grzybów mikoryzowych podczas okresów pozostawienia ziemi ugorem. Ograniczona uprawa ma neutralne lub pozytywne skutki, jeśli chodzi o wysokość plonów i wzrost chwastów, zwłaszcza w subtropikalnej Brazylii. Technika ograniczonych upraw zmniejszyła prawdopodobieństwo wystąpienia zarazy ziemniaczanej w Niemczech i Brazylii, kiedy łączy się tę technikę z zastosowaniem martwej ściółki. Stosowanie kompostu również zmniejsza podatność na choroby wywołujące gnicie korzenia groszku. Modelowanie ekonomiczne pokazało wyraźne długoterminowe korzyści w przypadku ograniczonych upraw i upraw drugorzędnych. Metoda ta okazała się też odpowiednia dla szerokiego spektrum warunków. Wyniki projektu OSCAR wskazują na duży potencjał techniki ograniczonych upraw, gdyż przyczynia się ona do polepszenia systemu upraw, zmniejszenia wykorzystania zasobów i zwiększenia równowagi. Dzięki temu w przyszłości możliwe będzie lepsze gospodarowanie ziemią w Europie oraz osiąganie wyższej produkcji.
Słowa kluczowe
Rolnictwo konserwujące, żywa ściółka, uprawy roślin okrywowych, OSCAR, uprawy drugorzędne
