Niezmogowce służą jako model badania wczesnego rozwoju zarodkowego
Wszystkie zwierzęta rozwijają się z pojedynczej komórki, która, dzieląc się, daje początek strukturom anatomicznym w procesie zwanym rozwojem zarodkowym (embriogenezą). Obejmuje on podział niezróżnicowanej masy komórek na trzy główne listki: ektodermę, endodermę i mezodermę. Każdy z tych listków zarodkowych daje początek zróżnicowanym tkankom i organom. Wylinkowce to grupa różnorodnych zwierząt obejmująca owady, pająki, pazurnice i robaki obłe. Niezmogowce, powszechnie znane jako gruboryjkowe, były jednymi z najliczniej występujących zwierząt w kambrze, kiedy to morfologicznie były już podobne do znanych żyjących współcześnie gatunków. Ostatnie badania morfologiczne rozwoju zarodkowego niezmogowców Priapulus caudatus wykazały, że tworzą one podstawowe listki zarodkowe, podobnie jak miało to miejsce u przodka wszystkich zwierząt dwubocznie symetrycznych. Celem finansowanego przez UE projektu PEMDEEV (Priapulid endomesoderm development and ecdysozoan body plan evolution) było poszerzenie wiedzy na temat najwcześniejszych zdarzeń rozwoju zarodkowego ze szczególnym uwzględnieniem specjalizacji i różnicowania się endodermy. Badania prowadzone w ramach projektu zaowocowały opracowaniem szczegółowego opisu morfologicznego tworzenia i różnicowania się endodermy. Analiza genetyczna pomogła scharakteryzować domeny ekspresji szerokiego zestawu genów związanych z endodermą i mezodermą. Naukowcy wykazali, że układ trawienny powstaje z małej populacji komórek zlokalizowanych na tylnym biegunie zarodka przed gastrulacją. Co istotne, rozwój endodermy w funkcjonalny układ trawienny obejmował wzorce molekularne, takie jak wzorzec obserwowany u innych wylinkowców. Wyniki projektu przyczyniły się do ustalenia pozycji niezmogowców jako organizmu doskonale nadającego się do badań rozwoju i ewolucji. Podkreśliły również znaczenie analizy porównawczej w ewolucji wylinkowców.
Słowa kluczowe
Niezmogowce, rozwój zarodkowy, różnicowanie, wylinkowce, PEMDEEV
