Powstanie agencyfikacji w UE
Na gruncie polityki europejskiej odbywa się cicha zmiana: Europejska polityka zagraniczna jest coraz częściej oddelegowywana do sfery agencji, na skutek czego wielu biurokratów wkrótce zostaje dyplomatami. Na przykład Frontex koordynujący nadzór i zarządzanie granicami podpisuje umowy z obcymi rządami, podczas gdy Europol zawiera własne umowy międzynarodowe z takimi krajami jak Kolumbia i Turcja. Ważne jest, aby zrozumieć, dokąd zmierza owa szeroko rozpowszechniona "agencyfikacja" czy też wzrost liczby agencji oraz jakie są konsekwencje, zwłaszcza że te biurokratyczne organy działają niezależnie od krajowych struktur. Finansowana ze środków unijnych AGENCYFIKACJA RELEX (Agencje w polityce zagranicznej UE: AGENCYFIKACJA RELEX) zbadała tę tendencję oraz jej rozprzestrzenianie się na gruncie polityki europejskiej. Przyglądając się temu zjawisku z punktu widzenia strefy wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE (AFSJ), stwierdzono, że stan badań podejmowanych w związku z problemem agencji europejskich ma nadal charakter ograniczony. Jest tak szczególnie kiedy porówna się tę sytuację z przypadkiem Stanów Zjednoczonych. W tym kontekście zespół projektowy zidentyfikował, dlaczego agencje te zostały ustanowione i dlaczego przyznano im szczególną władzę lub autonomię, sprawdzając jednocześnie w jaki sposób zmieniał się zakres ich obowiązków i mandatów. Przyjrzał się on również zasięgowi i wpływowi decydentów (np. Członków Parlamentu Europejskiego, urzędników Komisji Europejskiej, przedstawicieli państw członkowskich), a także dynamice instytucjonalnej, w tym przedsiębiorczości i biurokratycznemu oporowi. Ten ostatni jest szczególnie ważny, aby zrozumieć rozdźwięk między decyzjami dotyczącymi polityki i agencji a rzeczywistymi rezultatami. Kolejną kwestią badaną w odniesieniu do dynamiki instytucjonalnej była zależność od obranej ścieżki, która ujawnia to, w jaki sposób wcześniejsze zmiany instytucjonalne kształtowały kolejne z nich. Badania wymagały ustanowienia ram teoretycznych i obejmowały intensywne analizy literatury, w tym dane dostarczone przez m.in. takie agencje jak: AFSJ, Frontex, Europol i Eurojust. Zostały one uzupełnione wywiadami z urzędnikami UE z całej Europy, dostarczając nową perspektywę na europejską politykę publiczną i europejską politykę zagraniczną oraz politykę bezpieczeństwa. Nowy poziom świadomości dotyczący roli agencji w polityce zagranicznej UE wraz ze zwiększonym poziomem przejrzystości mogą przyczynić się do utrzymania prawnych mechanizmów gwarantujących zachowanie równowagi politycznej w bloku.
Słowa kluczowe
Agencyfikacja, polityka zagraniczna, AGENCYFIKACJA RELEX, biurokratyczny opór, polityka bezpieczeństwa
