Transformacja konfliktów w ujęciu akademickim
Bliski Wschód i Afryka były w ostatnich latach świadkiem wielu konfliktów, zaczynając od Somalii i Algierii, a na Iraku i Syrii kończąc. Ostatni konflikt zbrojny w Jemenie i embargo nałożone na Katar podkreślają potrzebę znalezienia bardziej skutecznych i pokojowych sposobów rozwiązywania konfliktów. Celem finansowanej z funduszy unijnych inicjatywy ICELCT (Inter-continental exchange of leadership in conflict transformation) było promowanie zrozumienia i wiedzy na temat przywództwa w kontekście transformacji konfliktów i budowaniu pokoju. Projekt, w którego realizację zaangażowało się międzykontynentalne konsorcjum tworzone przez partnerów akademickich z RPA, Turcji i Wielkiej Brytanii, wskazał transformację konfliktów i niestosowanie przemocy jako kluczowe narzędzia polityczne w społeczeństwach dotkniętych konfliktem. Naukowcy biorący udział w inicjatywie ICELCT założyli, że konflikt i wojna wyłaniają się z wewnętrznie powiązanego zbioru czynników sprawczych, z których najważniejszymi są nieudolne przywództwo polityczne oraz słabe lub represyjne rządy. Analizie poddano również procesy mające na celu rozwiązywanie konfliktów w innych dziedzinach, takich jak działalność biznesowa, budowanie pokoju, polityka morska, kwestie wiary i relacje społeczne. Prowadzone badania wzbogacono przykładami i studiami przypadku z Republiki Południowej Afryki – ojczyzny jednego z akademickich partnerów projektu. W ujęciu szczegółowym zespół badawczy przyjrzał się różnym postawom i przykładom związanym z przywództwem w kontekście rozwiązywania konfliktów. Zbadano, w jaki sposób lokalne podmioty i hegemoni mogą wspierać stabilność i bezpieczeństwo w regionie poprzez zapobieganie konfliktom lub ich transformację. Prace projektowe obejmowały również analizy możliwego rozwoju sytuacji, potrzeb w zakresie przyszłych działań na rzecz rozwiązywania konfliktów oraz nietradycyjnych metod ich przemiany. Oprócz propagowania badań nad bieżącymi zagadnieniami związanymi z transformacją konfliktów partnerzy projektu podzielili się swoimi doświadczeniami i wiedzą dotyczącą dobrych praktyk w tym zakresie. Inicjatywa ICELCT wsparła rozwój sieci eksperckich ze wspomnianej dziedziny, ożywiając go w drodze wymiany międzykulturowej i analizy różnych perspektyw podczas organizowanych wydarzeń, warsztatów i konferencji. Wnioski i wyniki projektu upowszechniono za pośrednictwem licznych publikacji, referatów i artykułów w czasopismach naukowych. Trzy uniwersytety zaangażowane w jego realizację wzbogaciły swoją ofertę kursów oraz programy nauczania z domeny transformacji konfliktów i powiązanych tematów. Całokształt postępów osiągniętych dzięki wspomnianej inicjatywie z pewnością rozwinie tę jakże ważną dziedzinę, tym bardziej, że przemiana konfliktów i budowanie pokoju uznawane są za niewystarczająco zbadane obszary wiedzy. Zdobyte informacje bez wątpienia pomogą zmniejszyć prawdopodobieństwo stosowania przemocy i zapobiegać powrotom do wrogich działań.
Słowa kluczowe
Transformacja konfliktów, rozwiązywanie konfliktów, ICELCT, przywództwo, budowanie pokoju, wojna
