Uniwersalna szczepionka przeciwko grypie
Warianty wirusa grypy typu A są dzielone na podtypy na podstawie jednorodności białek powierzchniowych wirusa, tj. hemaglutyniny (HA) i neuraminidazy (NA), które stanowią główne cele wrodzonego układu odpornościowego gospodarza. Jednak ze względu na ciągłe gromadzenie zmian aminokwasów, nazywane przesunięciem antygenowym, odporność na jeden szczep wirusa grypy typu A nie zapewnia ochrony przed innymi szczepami. Co ważne, niektóre zwierzęta, takie jak ptaki i świnie, mogą zostać zarażone wirusem grypy typu A, a jego reasortacja może prowadzić do powstawania nowych szczepów wirusa grypy typu A, którymi mogą być zarażani ludzie. Biorąc pod uwagę fakt, że człowiek nie ma naturalnej odporności na te nowe szczepy, mogą one powodować pandemie o potencjalnie wysokiej śmiertelności. Celem projektu FLUTCORE finansowanego ze środków UE było rozwiązanie problemów związanych z opracowywaniem szczepionek przeciw wirusowi grypy typu A przez przezwyciężenie ograniczeń dotyczących istniejących szczepionek. Założeniem było stworzenie szczepionki zdolnej do zapewnienia odporności ochronnej przeciw wielu szczepom grypy. Wymaga to ukierunkowania na białka wirusów, które są wspólne dla głównych szczepów wirusa grypy typu A odpowiedzialnego za grypę sezonową. W tym kontekście naukowcy zbadali wspólne obszary istotnych białek wirusa grypy typu A, które mogą być celem ochronnych reakcji immunologicznych. Sekwencje silnie zachowawcze są z natury słabymi immunogenami, dlatego w ramach projektu FLUTCORE konieczne było wprowadzenie tych antygenów wirusa grypy typu A do układu odpornościowego w takich sposób, aby wywołać gwałtowne, obronne reakcje immunologiczne. W tym celu partnerzy uczestniczący w projekcie wykorzystali cząstki wirusopodobne – kompleksy białkowe – które imitują zakaźne wiriony, ale nie mają materiału genetycznego umożliwiającego replikację. Cząstki wirusopodobne nie tylko wywołują reakcje immunologiczne, ale mogą być również modyfikowane genetycznie, aby imitowały dowolny antygen, dzięki czemu stanowią powszechnie uznane narzędzia do opracowywania szczepionek. W ramach projektu FLUTCORE zidentyfikowano wspólne epitopy hemaglutyniny (HA) i białka macierzy oraz zmodyfikowano genetycznie te antygeny w celu uzyskania cząstek wirusopodobnych zapalenia wątroby typu B. Po oczyszczeniu większość immunogennych cząstek wirusopodobnych została zweryfikowana na przedklinicznych modelach mysich przeciw zarażeniu wirusem grypy typu A. Podsumowując, w ramach projektu FLUTCORE dostarczono innowacyjne środki umożliwiające opracowanie skutecznej szczepionki, która może zapewnić odporność na najbardziej patogenne szczepy wirusa grypy typu A. Kolejnym krokiem jest przetestowanie tej nowatorskiej szczepionki pod względem bezpieczeństwa i skuteczności w warunkach klinicznych.
Słowa kluczowe
Grypa, szczepionka, hemaglutynina, FLUTCORE, VLP
