Oparte na społecznościach strategie zapobiegania brutalnemu ekstremizmowi wśród młodzieży
Próbując nadać sens otaczającemu światu, młodzież potrafi skłaniać się w kierunku postaw radykalnych. Powstaje coraz więcej literatury na temat radykalizacji młodzieży, jednak większość publikacji nie uwzględnia zdania młodych ludzi. Finansowany przez UE projekt CONNEKT oddaje młodzieży głos, próbując zrozumieć zjawisko brutalnego ekstremizmu. Uznaje on młodych ludzi za klucz do zapobiegania radykalizacji i uznaje ich prawo do wypowiadania się na temat kwestii, które ich dotyczą, a także stara się lepiej zrozumieć niezadowolenie, które może prowadzić ich ku radykalizacji.
Młodzież jako kluczowa grupa w walce z brutalnym ekstremizmem
„Chodzi o to, by nie postrzegać młodzieży jako problemu, ale jako klucz do jego rozwiązania”, wyjaśnia koordynator naukowy projektu CONNEKT Lurdes Vidal Bertran. „Zaangażowanie młodzieży w tworzenie środków zapobiegawczych, obok jej upodmiotowienia, jest czynnikiem o kluczowym znaczeniu dla zagwarantowania adekwatności i zasadności strategii zapobiegawczych, który ponadto przyczynia się do ich powszechniejszego stosowania”. Dzięki prowadzeniu badań w terenie projekt pozwala na uzyskanie spójnego i pełnego obrazu tego zjawiska. Nadrzędnym celem jest opracowanie świadomych strategii prewencyjnych i przedstawienie zaleceń politycznych, które nie są oparte na teoriach, ale na danych empirycznych. Naukowcy przeanalizowali siedem potencjalnych czynników radykalizacji młodzieży w wieku od 12 do 30 lat na poziomie międzynarodowym/krajowym, społecznościowym i indywidualnym. Są to między innymi religia transformacja cyfrowa, ubóstwo ekonomiczne, nierówności regionalne, dynamika międzynarodowa, wymagania społeczno-polityczne oraz możliwości edukacyjne, kulturalne i dotyczące wypoczynku. Kluczową rolę odgrywają władze, organizacje i liderzy społeczności lokalnych jako główni aktorzy działań zapobiegawczych.
Szeroko zakrojone badania, dane i prace terenowe pomagają w budowie bardziej odpornych społeczności
Zespół CONNEKT przeanalizował dotychczasowe i obecnie realizowane strategie oraz podejścia poszczególnych krajów do radykalizacji postaw i brutalnego ekstremizmu w Europie, na Bałkanach (w Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Kosowie i Macedonii Północnej) oraz w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (Egipcie, Jordanii, Maroku i Tunezji). Analizy te pozwoliły wskazać najważniejsze podmioty oraz istniejące ramy i polityki na poziomie państwowym i lokalnym w zakresie zapobiegania radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi. Osiem raportów krajowych przedstawia przegląd wcześniejszych i obecnych koncepcji i polityk opracowanych przez krajowe i zagraniczne podmioty rządowe oraz organizacje pozarządowe. Porównano w nich osiem krajów w regionie MENA i Bałkanów, ze szczególnym uwzględnieniem skutków odczuwanych w Unii Europejskiej. Osiem opracowań makro oraz analiz międzyregionalnych bada postrzeganie instytucji państwowych w odniesieniu do siedmiu wcześniej zidentyfikowanych czynników i analizuje ich reakcje. W oparciu o te publikacje w dokumencie strategicznym i sprawozdaniu strategicznym dotyczącym przeciwdziałania i zapobiegania międzynarodowym/państwowym (poziom makro) czynnikom radykalizacji postaw i brutalnego ekstremizmu w MENA i na Bałkanach wyniki tych analiz przełożono na zalecenia polityczne dla władz krajowych i UE.
Od badań do działań na poziomie społeczności
Badania podjęte na poziomie społeczności lokalnych wskazują na istnienie znaczących luk pomiędzy podmiotami państwowymi i społecznościowymi. Dotyczą one tego, jakie czynniki mają znaczenie w procesie radykalizacji i jakie kombinacje czynników tworzą sytuacje największego ryzyka. Inny ważny wniosek dotyczy wpływu dynamiki międzynarodowej i polityki zagranicznej na zbiorowe niezadowolenie. Pomimo znaczącej obecności narracji odnoszących się do konfliktów międzynarodowych wśród brutalnych grup ekstremistycznych otrzymane dane wskazują, że znaczenie czynnika napędzającego dynamikę międzynarodową na poziomie państwowym ogranicza się do dynamiki zagranicznych bojowników lub diaspory. Jednak na poziomie społeczności niezadowolenie ma głównie wymiar lokalny. Zespół CONNEKT analizuje czynniki napędzające to zjawisko na poziomie indywidualnym, aby wskazać na dalsze luki. Angażuje też podmioty społeczeństwa obywatelskiego, młodzież, a zwłaszcza kobiety, w oddolne opracowywanie strategii i inicjatyw prewencyjnych.
Słowa kluczowe
CONNEKT, radykalizacja, młodzież, brutalny ekstremizm, młodzi ludzie, odporność społeczności
