Wspieranie reakcji służb ratowniczych na zagrożenia
Finansowany przez UE projekt PROACTIVE miał na celu zwiększenie odporności społeczeństw i przygotowania na stawianie czoła zagrożeniom chemicznym, biologicznym, radiologicznym, atomowym oraz wybuchowym, powszechnie określanym skrótem ABC. W tym celu badacze skoncentrowali się na opracowaniu lepszych protokołów działań dla służb ratowniczych, aby zaspokoić potrzeby szczególnie narażonych grup mieszkańców, stawiając w ten sposób na sprawiedliwość, dostępność i integracyjny charakter zarządzania kryzysowego.
Działania realizowane w ramach projektu
W projekcie wzięło udział przeszło 100 organizacji praktyków z 25 krajów i ponad 50 organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym podmioty reprezentujące szczególnie narażone grupy społeczne z 20 krajów. Podmioty te były aktywnie zaangażowane w szereg działań w zakresie badań i innowacji. Uczestnicy projektu wykorzystywali metody z zakresu nauk społecznych i humanistycznych, takie jak przegląd literatury, ankiety, warsztaty, wywiady i grupy fokusowe. Prace zespołu rozpoczęły się od fazy analizy dokumentacji, obejmującej przegląd 95 dokumentów zawierających wytyczne i 41 artykułów naukowych. Ponadto badacze przeprowadzili dwie ankiety internetowe i szereg warsztatów, aby zrozumieć poglądy praktyków i wskazać niedociągnięcia, luki i braki w kontaktach z mieszkańcami. W ramach projektu PROACTIVE zostały także zorganizowane trzy szkolenia terenowe w Niemczech, Włoszech, a także w Belgii, podczas których członkowie lokalnych społeczności byli rekrutowani do roli wolontariuszy odgrywających role ofiar. Każde ćwiczenie zostało zaprojektowane w oparciu o progresywne podejście do nauki, z uwzględnieniem rozszerzania skali i złożoności, co umożliwiło uczestnikom projektu badanie interakcji między praktykami i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego.
Praktyczne narzędzia sprzyjające zwiększaniu świadomości
W trakcie trwającego 52 miesiące projektu PROACTIVE jego uczestnicy opracowali zalecenia oparte na danych naukowych i opracowali szereg kilka narzędzi w ramach wieloetapowego procesu projektowania. „Podsumowując, nasze praktyczne i łatwe w użyciu narzędzia i zalecenia powinny pozwolić praktykom w zakresie zarządzania kryzysowego i decydentom na zwiększenie odporności społecznej”, zauważa Grigore Havarneanu, koordynator projektu. Niektóre z tych narzędzi zostały zweryfikowane podczas przeprowadzonych ćwiczeń terenowych. Połączone rezultaty badań zostały wykorzystane w celu opracowania jedenastu podstawowych zaleceń, które mają na celu usprawnienie standardowych procedur operacyjnych wykorzystywanych przez praktyków, a także współpracy, szkoleń, świadomości społecznej i reagowania kryzysowego. Głównym osiągnięciem było jednak opracowanie systemu komunikacji kryzysowej PROACTIVE. „To narzędzie usprawnia dwukierunkową komunikację między społeczeństwem obywatelskim a służbami ratowniczymi, a w połączeniu z biblioteką ABC zwiększa także gotowość”, stwierdza Havarneanu. W skład rozwiązania wchodzą trzy narzędzia, z których każde skierowane jest do różnych grup użytkowników – organów ścigania, praktyków i społeczeństwa. Rozwiązanie zostało ponadto wyposażone w otwarty interfejs API, dzięki czemu może współpracować z istniejącymi technologiami i platformami mediów społecznościowych. Zespół projektu PROACTIVE opracował również materiały informacyjne zwiększające świadomość społeczną na temat zagrożeń ABC. Materiały te spotkały się z pozytywnym odbiorem i skutecznie zwiększyły zakres wiedzy, zrozumienia i zaufania względem zaleceń. Biorąc pod uwagę potrzeby grup szczególnie narażonych, członkowie projektu opracowali także materiały pomocnicze na potrzeby ćwiczeń i szkoleń. Ich celem jest pomoc osobom planującym ćwiczenia w zapewnieniu zaspokojenia potrzeb różnych obywateli, zwłaszcza grup szczególnie narażonych. Zespół opracował także zestaw narzędzi strategicznych obejmujący białą księgę i trzy opracowania polityczne. Publikacje te koncentrują się na usprawnianiu komunikacji w sytuacjach kryzysowych, ochronie dzieci w przypadku wystąpienia zdarzeń związanych z zagrożeniami ABC oraz interakcjach między służbami ratowniczymi a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego.
Podejście skoncentrowane na potrzebach ludzi
Projekt PROACTIVE jest przykładem pionierskiego przedsięwzięcia w zakresie gotowości i reagowania na zagrożenia ABC. „Choć liczne projekty finansowane przez UE podchodziły do tego tematu z perspektywy technicznej, koncentrując się na rozwoju nowych czujników, możliwości wykrywania lub środków ochrony indywidualnej, zespół projektu PROACTIVE przyjął zupełnie inne podejście. Nasi badacze postawili na pierwszym miejscu ludzi, kładąc nacisk na czynnik ludzki i aspekty behawioralne”, podkreśla Havarneanu. Projekt był również pierwszą inicjatywą, w której uczestniczyli przedstawiciele grup szczególnie narażonych, co stanowi znaczące osiągnięcie w świecie europejskich badań i innowacji. „Podsumowując, projekt PROACTIVE odegrał kluczową rolę w promowaniu lepszej kultury bezpieczeństwa ABC, która wychodzi poza mit paniki i zwiększa odporność społeczną”, podsumowuje Havarneanu.
Słowa kluczowe
PROACTIVE, ABC, służby ratownicze, gotowość, narzędzia, zalecenia, społeczeństwo obywatelskie, grupy szczególnie narażone, zarządzanie kryzysowe
