Efektywne, opłacalne renowacje energetyczne w budynkach wielorodzinnych dla gospodarstw domowych o niskich dochodach
Finansowany ze środków UE projekt ComAct ma na celu walkę z ubóstwem energetycznym w Europie Środkowo-Wschodniej i na Bałkanach. Regiony te zamieszkują najbardziej dotknięte ubóstwem energetycznym populacje w Europie, głównie z powodu nieefektywnych energetycznie budynków, co skutkuje wysokimi rachunkami za energię i problemami zdrowotnymi. Szczególne w tych regionach jest to, że większość budynków jest własnością prywatną zamieszkiwaną przez bardzo różne osoby, z których wiele zmaga się z ubóstwem energetycznym. „Projekt ComAct działa zgodnie z zasadą, że społeczności na poziomie budynku są wyjątkowymi podmiotami, w większości funkcjonującymi w ramach prawnie wiążących ram. Rozumiemy, że wyzwania eksploatacyjne w tych społecznościach są główną przeszkodą w inwestowaniu w efektywność energetyczną” — zauważa koordynatorka projektu Zita Kakalejcikova. „Aby temu zaradzić, skupiamy się w szczególności na budynkach, którym niewiele brakuje, aby podjąć inwestycje w efektywność energetyczną z pomocą standardowych krajowych programów dotacji”. Projekt pomaga obniżyć próg dla takich inwestycji — obejmuje to dostosowane doradztwo techniczne, konkretne produkty finansowe i wzmocnienie pozycji społeczności.
Rozszerzenie zakresu budynków dotkniętych ubóstwem energetycznym
Zespół projekt ComAct uznaje również, że efektywność energetyczna w prywatnych budynkach wielorodzinnych wymaga skoordynowanych działań ze strony społeczności budowlanej. „Pomimo wsparcia politycznego energooszczędnych renowacji dostępnego w wielu krajach europejskich, znaczna liczba właścicieli budynków nie ma dostępu do takiego finansowania. Z tego względu klasyfikujemy budynki, które nie mogą korzystać z tych głównych programów dotacji, jako dotknięte ubóstwem energetycznym” — wyjaśnia Kakalejcikova. Projekt skupiał się na „budynkach dotkniętych ubóstwem energetycznym”, co jest szczególnie istotne w Europie Środkowo-Wschodniej, byłych republikach radzieckich i na Bałkanach. Większość zasobów mieszkaniowych w tych rejonach to budynki wielorodzinne o mieszanym składzie gospodarstw domowych, w tym wysokim udziale właścicieli mieszkań dotkniętych ubóstwem energetycznym. Większość interwencji w zakresie efektywności energetycznej musi być wdrażana na poziomie budynków, dlatego rozpoznanie tego rodzaju ubóstwa energetycznego ma kluczowe znaczenie dla przeniesienia dyskusji na temat efektywności energetycznej na wyższy poziom polityki.
Działania w ramach projektu
Koncepcja projektu ComAct została przetestowana w pięciu krajach: Bułgarii, Litwie, Macedonii Północnej, Ukrainie i Węgrzech. Wybrano je jako reprezentatywne dla różnych subregionów Europy Środkowo-Wschodniej i Bałkanów. W tych pilotażowych lokalizacjach przeprowadzono badanie ankietowe gospodarstw domowych w celu zidentyfikowania gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym. Obejmowało ono 1000 kwestionariuszy rozprowadzonych wśród 200 gospodarstw domowych w poszczególnych krajach. „Badanie przeprowadzone na 1000 gospodarstw domowych w 5 krajach pilotażowych wykazało, że 25% gospodarstw domowych o niższych dochodach wydaje ponad 15% swoich dochodów na energię, przy czym 39% z nich ma trudności z utrzymaniem ciepła, a 44% z utrzymaniem chłodu. Samotne starsze kobiety zostały zidentyfikowane jako grupa najbardziej dotknięta ubóstwem energetycznym” — podkreśla Kakalejcikova. „Skupiliśmy się na tworzeniu silnych społeczności — tak zwanych ekosystemów — składających się z właścicieli domów, władz lokalnych, przedsiębiorstw, instytucji finansowych i organizacji obywatelskich zainteresowanych renowacjami poprawiającymi efektywność energetyczną. W tym celu wdrożyliśmy strategie angażowania interesariuszy i społeczności, utworzyliśmy centra zasobów i włączyliśmy lokalnych aktywistów za pośrednictwem grup doradczych interesariuszy” — dodaje Kakalejcikova. W celu zwiększenia zaangażowania społeczności zorganizowano również działania mające na celu budowanie potencjału, takie jak szkolenia, doradztwo i coaching. Projekt ComAct połączył wspólnoty mieszkaniowe z instytucjami finansowymi w celu promowania i testowania możliwości finansowych modernizacji poprawiających efektywność energetyczną. Od strony technicznej opracowano optymalne rozwiązania w zakresie efektywności energetycznej i przeprowadzono audyty energetyczne w celu zapewnienia indywidualnego doradztwa. Ubóstwo energetyczne w gospodarstwach domowych i budynkach wiąże się z wieloma czynnikami, takimi jak dochody, ceny energii i efektywność. „To gospodarstwa domowe o niskich dochodach są zwykle kojarzone z ubóstwem energetycznym, ale odkryliśmy, że kwestie organizacyjne często mają większe znaczenie niż problemy związane z dochodami. Dlatego też biedniejsze, ale dobrze zorganizowane społeczności mogą odnieść większe korzyści z programów dotacji niż zdezorganizowane, bogatsze społeczności” — podsumowuje Kakalejcikova.
Słowa kluczowe
ComAct, ubóstwo energetyczne, efektywność energetyczna, prywatne, wielorodzinne budynki mieszkalne, Bałkany, Europa Środkowo-Wschodnia, byłe republiki radzieckie
