Nowe zastosowania nowo odkrytych drożdży
Drożdże konwencjonalne, takie jak Saccharomyces cerevisiae, od wieków są używane przy produkcji wina, piwa i chleba, w związku z czym zostały gruntownie zbadane. Jednak inne gatunki, opisywane jako drożdże niekonwencjonalne, stanowią niedostatecznie wykorzystany zasób naturalny, który może mieć liczne zastosowania w nauce i przemyśle. Finansowany ze środków UE projekt CORNUCOPIA (Yeast biodiversity as a source of innovations in food and health) to ogólnoeuropejska inicjatywa, w ramach której prowadzone były badania nad akademickim i przemysłowym potencjałem niekonwencjonalnych gatunków drożdży. Pogłębienie wiedzy z tej dziedziny umożliwiło badaczom opracowanie nowych lub ulepszonych produktów żywnościowych i napojów o wyjątkowych właściwościach. Oprócz nowych i lepszych probiotyków, udało się również uzyskać mikroorganizmy, których spożywanie zapewnia korzyści zdrowotne. Partnerzy projektu opracowali nowe, ukierunkowane na określone gatunki narzędzia molekularne, genetyczne i postgenomiczne oraz wykorzystali je, by dowiedzieć się, które gatunki drożdży wykazują najkorzystniejsze właściwości. Naukowcy również "udomowili" nowo wyizolowane szczepy, by móc łatwiej je wykorzystywać w laboratoriach, a ponadto stworzyli metody hodowli mikroorganizmów dostosowane do potrzeb biotechnologii. Przebadali ponadto kilka tysięcy gatunków drożdży i wiele z nich zakwalifikowali do dalszych badań. W celu manipulowania mikroorganizmami w laboratoriach i prowadzenia nad nimi badań opracowane zostały narzędzia, takie jak systemy do transformacji oraz do sekwencjonowania całego genomu. Naukowcy rozpoznali również kilka genów odpowiedzialnych za interesujące właściwości, takie jak profil zapachowy, osmo- i termotolerancja oraz regulacja metabolizmu węgla. Dwa istotne wyniki projektu oceniano pod kątem ochrony patentowej i możliwości wprowadzenia na rynek. Są to wykorzystanie niekonwencjonalnych drożdży do pieczenia i wykorzystanie nowych genów do zwiększenia uzysku i wydajności produkcji bioetanolu i ekologicznych chemikaliów. Jednym z najważniejszych zadań podjętych przez konsorcjum projektu CORNUCOPIA było przeszkolenie nowego pokolenia badaczy z zakresu najnowocześniejszych technik. Szkolenia obejmowały takie zagadnienia, jak bioróżnorodność drożdży, a także zarządzanie innowacyjnymi rozwiązaniami, patentami i firmami z obiecującymi wynikami badań oraz wykorzystywanie ich w praktyce. Zorganizowano również szkolenia praktyczne na temat browarnictwa, analiz aromatycznych i chemicznych, narzędzi do analiz na poziomie pojedynczej komórki, a także właściwości poligenicznych drożdży. Szkolenia przeprowadzone pod auspicjami projektu CORNUCOPIA pomogą rozpropagować wśród młodych badaczy podejście interdyscyplinarne i przygotować ich do kariery zawodowej w branży spożywczej i biotechnologicznej w UE. Perspektywa znalezienia nowych gatunków drożdży oraz przemysłowych zastosowań gatunków nietradycyjnych jest wyjątkowo obiecująca dla przyszłych projektów badawczych.
Słowa kluczowe
Bioróżnorodność drożdży, żywność, zdrowie, CORNUCOPIA, biotechnologia