Walka z obcymi roślinami
W przeszłości praktykowano wprowadzanie egzotycznych gatunków roślin w różnych celach, takich jak produkcja drewna, sekwestracja dwutlenku węgla oraz ochrona przed erozją gleby. Niestety niektóre z tych roślin wymknęły się spod kontroli, dokonując inwazji na rodzime ekosystemy dzięki zdolności do zmiany własnego siedliska. Ci tzw. "inżynierowie inwazyjnych ekosystemów" (ang. invasive ecosystem engineers) mogą zagrażać bioróżnorodności, prawidłowemu funkcjonowaniu ekosystemów, a nawet zdrowiu ludzkiemu. Projekt INSPECTED.NET (Invasive species evaluation, control & education.Network) powstał w celu wsparcia istniejących inicjatyw, takich jak europejski projekt DAISIE czy też Globalny Program Gatunków Inwazyjnych (GISP). Naukowcy wykorzystali Acacia longifolia i inne gatunki akacji jako modele "inżyniera ekosystemu" oraz użyli najnowszych technik z zakresu ekologii roślin, w tym analizy izotopów trwałych i teledetekcji. Drzewo Acacia longifolia pochodzi z Australii i zostało wprowadzone do Brazylii i Portugalii w celu ustabilizowania wydm w ekosystemach przybrzeżnych, jak również w celach ozdobnych. Akacje potrafią szybko zmieniać krajobraz dzięki wiązaniu azotu i potrafią szybko osiągać wysokość 15 m, zagrażając mniejszym gatunkom drzew. Partnerzy projektu przeprowadzili badania w różnych skalach przestrzennych i na różnych etapach inwazji na stanowiskach w Brazylii i Portugalii. Stanowiska badawcze znajdują się w ekosystemach wydm w Portugalii oraz ekosystemach Mussununga w Brazylii. Mussununga to niebędący lasem ekosystem powiązany z atlantyckimi lasami deszczowymi, występujący w południowym stanie Bahia i północnym Espirito Santo. Charakteryzuje się on piaszczystym podłożem o ograniczonej głębokości gleby, co wynika z nieprzepuszczalnej grubej warstwy podglebia (tzw. Ortstein). Typowa roślinność sięga od terenów trawiastych aż po lasy. Prace te miały na celu przygotowanie zbioru narzędzi do oceny i kontrolowania inwazji biologicznych oraz wniesienie wkładu w rozwój aktualnie stosowanych metod oceny ryzyka. Sieć INSPECTED.NET zostanie też rozszerzona, tak aby objąć ekspertów z zakresu inwazji Acacia longifolia na całym świecie. Uczestnicy projektu pogłębili wiedzę z tej dziedziny, a także zwiększyli świadomość na temat gatunków obcych i zagrożeń z nimi związanych. Informacje te zostały przekazane opinii publicznej oraz organom edukacyjnym i instytucjom ochrony przyrody i leśnictwa zaangażowanym w odbudowę siedlisk oraz zrównoważone użytkowanie gruntów. Służą one do łagodzenia skutków globalnych zmian klimatycznych oraz problemów dotyczących utraty żyznych gruntów, degradacji gleb i pustynnienia. Projekt INSPECTED.NET stanowi więc pierwszy krok w kierunku długofalowej współpracy między uczestnikami, obejmującej łatwiejszy dostęp do stanowisk badawczych, laboratoriów i archiwów, w tym danych z teledetekcji, badań ekologicznych i informacji dotyczących zarządzania.
Słowa kluczowe
Inwazyjne gatunki obce, ekosystemy, INSPECTED.NET, Acacia longifolia, wydmy
