Nowe dane na temat filamentów słonecznych
Filamenty słoneczne to duże obszary zimnej i gęstej plazmy zawieszonej nad powierzchnią Słońca za sprawą pętli pól magnetycznych. Zwykle mają one postać długich i cienkich struktur nad chromosferą, ale kiedy rozciągają się poza brzeg tarczy słonecznej wydają się jaśniejsze niż ich otoczenie i wówczas noszą nazwę protuberancji. Filamenty mogą utrzymywać się przez kilka dni, jednak kiedy pole magnetyczne w ich pobliżu stanie się niestabilne, zapadają się i tworzą przemieszczającą się chmurę nazywaną koronalnym wyrzutem masy (CME). Rozbłyski słoneczne i CME należą do najbardziej dramatycznych zjawisk słonecznych, które mogą wpływać na środowisko ziemskie. Celem projektu MASFIPRO (The three-dimensional magnetic structure of solar filaments and prominences), finansowanego ze środków UE, było przygotowanie opisu ilościowego struktury magnetycznej oraz ewolucji filamentów słonecznych, a także zbadanie możliwych mechanizmów erupcji filamentów i powstawania koronalnych wyrzutów masy. Uczeni zgromadzili cenne informacje przy pomocy obserwacji różnych struktur słonecznych w obszarze widma 1083 nm. Naukowcom udało się po raz pierwszy uzyskać informacje o zmienności wektorowego pola magnetycznego wraz z wysokością w tzw. spikulach. Pomagają one nie tylko w modelowaniu, ale także w badaniu mechanizmów formowania się spikuli. Warto wspomnieć też o zaobserwowaniu filamentu przed wyrzuceniem go z powierzchni Słońca. Analiza danych spektropolarymetrycznych oraz dużych wahań amplitudy przejawianych przez filamenty powinna przyczynić się do dokładniejszego zrozumienia erupcji filamentów. Wysokorozdzielcze dane spoczynkowych protuberancji wskazały na obecność małych struktur w intensywności i polaryzacji. Ponadto, po raz pierwszy wykryto bezpośrednią spektropolarymetryczną sygnaturę dżetów rekoneksji w atmosferze Słońca. Projekt MASFIPRO dostarczył cennych informacji na temat erupcji i pól magnetycznych filamentów słonecznych, które powinny przyczynić się do dokładniejszego zrozumienie sprzężenia magnetycznego między fotosferą, chromosferą i koroną Słońca.
Słowa kluczowe
Filamenty słoneczne, pogoda kosmiczna, protuberancje, koronalne wyrzuty masy, MASFIPRO
