Europa i Kanada wykorzystują wyniki badań do stworzenia innowacyjnych systemów do planowania i zarządzania lasami
Jednym z celów, jakie postawiła przed sobą Unia Europejska, jest zbudowanie – do 2020 roku – odpornych ekosystemów leśnych, które zapewnią zrównoważony i efektywny pod względem wykorzystania zasobów dostęp do biomateriałów bez uszczerbku dla środowiska naturalnego. W przypadku krajów śródziemnomorskich to duże wyzwanie, ponieważ region ten jest szczególnie wrażliwy na negatywne skutki zmian klimatu. Z tego powodu dokonanie postępów w zakresie badań nad zmniejszeniem wpływu globalnych zmian klimatycznych na lasy wymaga nawiązania strategicznej współpracy z partnerami spoza Europy. Uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu NEWFORESTS przeanalizowali reakcje ekosystemów leśnych na te zmiany i połączyli istniejącą wiedzę na temat innowacyjnego zarzadzania lasami z nowymi metodami planowania. We wspólnym programie wymiany, obejmującym łącznie 104 wizyty odpowiadające 235 osobomiesiącom, udział wzięło 67 doświadczonych i początkujących badaczy. Uczestnicy programu odwiedzali kanadyjskie i europejskie instytucje, ośrodki nadawcze i uniwersytety ponad 100 razy. Badania obiegu węgla w lasach pod kątem ewentualnych zakłóceń sugerują, że w ostatnich dekadach nowe lasy odegrały niezwykle istotną rolę w równoważeniu emisji dwutlenku węgla. Okazało się też, że bioróżnorodność nie zapewnia ochrony przed negatywnymi skutkami anomalii klimatycznych, jeśli takie wystąpią. Ponadto biomasa kompensuje uwalnianie węgla z wiecznej zmarzliny przez gleby, strumienie i pożary tylko w niewielkim stopniu lub wcale. Analiza trendów czasowych różnorodności roślin z wykorzystaniem skamieniałych pyłków pochodzących z tajgi porastającej Amerykę Północną ujawniła, że dynamika rozwoju różnorodności w tych lasach na wschodzie Ameryki Północnej jest inna niż dynamika w lasach na zachodzie tego kontynentu. Badania nad dynamiką zaburzeń dostarczyły ważnych informacji naukowych dotyczących głównych czynników rozprzestrzeniania się pożarów w lasach śródziemnomorskich i tajgach. Na ich podstawie opracowano nowe techniki pozwalające wyjaśnić przebieg pożarów, które miały miejsce w przeszłości. Badacze wyjaśnili też, dlaczego podejście bazujące na złożonych systemach adaptacyjnych jest najlepszym rozwiązaniem zapewniającym dostęp do opartych na ekosystemie dowodów, które wspomogą zarządzanie lasami w systemach podatnych na zmiany klimatyczne. Inne wnioski wskazują, że odległość, na jaką migrują zwierzęta, uciekając przed zimnem, oraz występowanie ekstremalnych fal chłodu mają bardzo duży wpływ na reakcję gatunków przeniesionych. Projekt NEWFORESTS pozwolił lepiej poznać reakcję lasów na zmiany środowiska oraz zrozumieć, jak społeczeństwo może wykorzystać zdobytą wiedzę do zarządzania lasami i planowania systemów leśnych, tak aby dostarczać zrównoważone produkty i usługi ekosystemowe.
Słowa kluczowe
Kanada, zarządzanie lasami, zmiany globalne, NEWFORESTS, tajga
